System bankowy w Polsce - istota i funkcje banku centralnego

W dobrze funkcjonującej gospodarce, gospodarstwa domowe oszczędzają, korzystają z kredytów i pożyczek, natomiast przedsiębiorstwa zaciągają kredyty i pożyczki oraz inwestują , a umożliwiają im to instytucje rynku finansowego.
Podstawową instytucją finansową są banki komercyjne. We współczesnej gospodarce rynkowej typowy jest dwuszczeblowy system bankowy. System taki składa się z licznych banków komercyjnych oraz banku centralnego.
Bank centralny jest najważniejszym bankiem w każdym kraju i zawsze pełni nadrzędne funkcje w stosunku do banków komercyjnych. Bank centralny jest instytucją publiczną - czyli nie działa dla zysku lecz w imieniu państwa prowadzi politykę pieniężną.
Bank centralny pełni następujące funkcje:
1. Jest bankiem emisyjnym. Jako jedyna instytucja ma prawo emitowania pieniądza gotówkowego (banknotów i monet). Sprawdza autentyczność banknotów będących w obiegu i niszczy zużyte.

2. Jest bankiem państwa. Świadczy usługi bankowe instytucjom rządowym. Na rachunku banku centralnego gromadzone są wpływy i z nich dokonywane są wydatki na zlecenie rządu. Ponadto na podstawie upoważnienia parlamentu może udzielać pożyczek rządowi. Zajmuje się także obsługą emisji papierów wartościowych Skarbu Państwa.

3. Jest centrum walutowym kraju. Samodzielnie lub w porozumieniu z rządem ustala kurs waluty krajowej i dba o jego utrzymanie poprzez interwencyjne zakupy i sprzedaż walut. Przechowuje oficjalne rezerwy obcych walut, dewiz i złota.

4. Jest „ bankiem banków komercyjnych „ . Świadczy bankom takie same usługi, jakie banki komercyjne oferują swoim klientom. Są one następujące:

• dostarczanie gotówki,
• rozliczenia międzybankowe,
• udzielanie kredytów,
• prowadzenie rachunków depozytowych.

5. Jest bankiem nadzorującym i regulującym krajowy system bankowy.

6. Realizuje politykę pieniężną i kredytową państwa.
Funkcje banku centralnego w Polsce sprawuje Narodowy Bank Polski. O jego polityce decyduje Rada Polityki Pieniężnej, wyłaniana w trybie politycznym przez Sejm, Senat i Prezydenta RP. Działalnością NBP kieruje prezes NBP i Zarząd. NBP informuje Sejm o planach w zakresie polityki pieniężnej w najbliższym roku. NBP nie działa dla zysku, dlatego jest instytucją publiczną, a nie komercyjną.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej, przeczytaj następny mój post na temat banków komercyjnych i ich funkcji.