Stopa rezerw obowiązkowych i kreacja pieniądza bankowego

Bank centralny realizuje politykę pieniężną państwa i wykorzystuje w tym celu instrumenty (narzędzia) takie jak: stopę rezerw obowiązkowych, operacje na otwartym rynku ( na wolnym rynku ) i stopę procentową.
Banki nie mogą pożyczać wszystkich pieniędzy, które zostały w nich zdeponowane, ponieważ ich depozytariusze mają prawo w każdej chwili wycofać swoje fundusze. W celu zachowania pełnej gwarancji wypłacalności, banki utrzymują w ciągłej dyspozycji stałą część wszystkich depozytów. Fundusze te nazywane są rezerwami obowiązkowymi.
Rezerwy obowiązkowe są przymusowymi lokatami, nie przynoszącymi bankom komercyjnym dochodu. Wysokość rezerw jaką banki muszą utrzymywać, wyrażoną jako procent ich całkowitych depozytów, nazywamy stopą rezerw obowiązkowych. Bank centralny wyznacza stopę rezerw obowiązkowych czyli określa jaką część każdego depozytu banki komercyjne muszą przeznaczyć na rezerwę obowiązkową.
Rezerwa obowiązkowa zwiększa bezpieczeństwo funkcjonowania poszczególnych banków i całego systemu bankowego, bowiem zmniejsza ryzyko niewypłacalności.
Należy zaznaczyć, że bank centralny wpływa świadomie na cenę kredytu (stopę procentową banków komercyjnych) przy pomocy zmian stopy rezerw i tym samym kształtuje wielkość podaży pieniądza.
Zmiana wysokości stopy rezerw obowiązkowych wpływa bezpośrednio na liczbę udzielanych kredytów (podaż kredytów). Zależność ta jest następująca: im większy procent powierzonych wkładów bank musi przeznaczyć na rezerwę obowiązkową, tym mniej może przeznaczyć na kredyty. Zmiana stopy rezerw obowiązkowych powoduje zwielokrotniony skutek po stronie podaży kredytu. Z tego wynika, że wielkość kreacji pieniądza bankowego pozostaje w ścisłej zależności od stopy rezerw obowiązkowych. Warto zauważyć, że podniesienie stopy rezerw natychmiast zmniejsza sumę potencjalnie wykreowanego kredytu.
Na podstawie przedstawionych informacji nasuwa się następujący wniosek: stopa rezerw obowiązkowych jest potężnym narzędziem kształtowania podaży pieniądza w gospodarce.