Powered By Blogger

poniedziałek, 31 października 2011

Zatory płatnicze przyczyną ograniczania inwestycji

Problem przeterminowanych należności nasila się w gospodarce. Ponadto systematycznie rośnie liczba faktur nieregulowanych w terminie powyżej 120 dni. Taka sytuacja dotyczy przede wszystkim sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

Na początku roku firmy mikro , te z obrotami nieprzekraczającymi 5 mln zł, miały 7,5 proc. przeterminowanych faktur powyżej 120 dni, natomiast po upływie dziewięciu miesięcy liczba ta sięga 23,7 proc. W budownictwie już 38 proc. faktur nie jest regulowanych na czas. Przy czym 10,5 proc. ma przeterminowanie powyżej 121 dni. Jeszcze gorsza jest sytuacja w górnictwie, gdzie ponad 41 proc.faktur jest płaconych po terminie.

Eksperci nie mają wątpliwości, że problem nieregulowania zobowiązań w terminie nasilił się w czasie spowolnienia gospodarczego. Przedsiębiorcy mając ograniczony dostęp do kredytów, znaleźli sposób finansowania się zobowiązaniami. Jednak taka polityka w dłuższej perspektywie może prowadzić do utraty płynności finansowej.

Brak zapłaty nie zwalnia wykonawcy z odprowadzania podatków, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do ZUS oraz z obowiązku wypłacenia wynagrodzenia pracownikom.

Przyczyną powstawania zatorów płatniczych jest również brak płynności finansowej w przedsiębiorstwach źle zarządzanych, wynikający z ponoszenia strat i zamrażania środków finansowych. Wtedy powstaje łańcuch wzajemnych zaległości płatniczych, zobowiązania kumulują się i przechodzą na kolejnych współpracujących ze sobą przedsiębiorców. Sprzedający towar narażeni są podwójnie, traci sam towar jak i należność za niego.

Istnieje silna zależność między kondycją firm a terminowością regulowania zobowiązań. Ponad 58 proc. firm nie płaci w terminie z powodu bardzo złej kondycji, przy czym 35 proc., stanowią opóźnienia powyżej 4 miesięcy. Firmy o dobrej kondycji mają opóźnienia wynoszące14,5 proc. faktur.

Zatory płatnicze i spadek wartości nowych zamówień są przyczyną ograniczania inwestycji. Około 12 proc. przedsiębiorstw zamierza zmniejszyć je aż o połowę. Ograniczenia w inwestowaniu dotyczą przede wszystkim mikro przedsiębiorstw (10 proc.) oraz małych firm, gdzie ograniczenia wyniosą 40 proc. Przedsiębiorcy rezygnują z zakupu sprzętu diagnostycznego, urządzeń czy inwestycji w remonty i rozbudowę siedziby firmy.

Zatory płatnicze utrudniają obecnie prowadzenie działalności przedsiębiorcom bardziej niż polityka podatkowa państwa. Są również częściej wymieniane wśród głównych powodów złej sytuacji ekonomicznej niż bariery prawne.

Pomoc dla strefy euro

Rynki z zadowoleniem przyjęły wiadomości płynące z Brukseli. Euro umocniło się do najwyższego od siedmiu tygodni poziomu do dolara i było wymieniane za 1,40 dol. Wzrosły również o 2 -3 proc. indeksy największych europejskich giełd. Wynik szczytu nie jest do końca jednoznaczny, a radość inwestorów może okazać się krótkotrwała.

Rządy strefy euro wymusiły na największych bankach zgodę na „ dobrowolne ” spisanie na straty połowy nominalnej wartości posiadanych greckich obligacji. Szef niemieckiego instytutu Ifo Rolf Langhammer przekonuje, że nie wiadomo ilu prywatnych inwestorów, którzy nie brali udziału w brukselskich negocjacjach, zgodzi się na taką redukcję.

Innym problemem jest finansowanie strat poniesionych przez banki. Według Europejskiego Urzędu Bankowego 70 największych instytucji finansowych będzie potrzebowało 106 mld euro, aby utrzymać bezpieczny poziom kapitałów własnych. Jednak we wnioskach szczytu nie ma ani słowa o tym, kto miałby wyłożyć te pieniądze.

Aż 2/3 strat na greckich obligacjach poniosą banki z trzech krajów: Włoch, Hiszpanii i Grecji. Z drugiej strony to jedne z najbardziej zadłużonych krajów strefy euro, których nie stać na wsparcie finansowe swoich banków.

Prywatni wierzyciele mają 210 z 350 mld euro greckich obligacji. Pozostała część należy do instytucji publicznych ( w tym MFW), które nie zgodziły się na jakikolwiek odpis strat.

Szczyt przyjął także zasady zwielokrotnienia Europejskiego Funduszu Stabilności Finansowej (EFSF) poprzez emisję obligacji pod zastaw posiadanego kapitału. Według prezydenta Sarkozy’ego uzyskane środki – ok. 1 biliona euro pozwolą na częściowe (20-30 proc.) gwarantowanie w przyszłości emisji obligacji Włoch, Hiszpanii i innych krajów o wątpliwej wiarygodności.

Dyrektor brukselskiego Centrum Europejskich Analiz Politycznych komentuje:” Włochy mają problemy z płynnością, a nie z dochodami fiskalnymi. Potrzebują więc żywej gotówki, której EFSF w wyniku nowego porozumienia nie uzyskał”.

Ekonomiści uważają, że szczyt Unii przyjął połowiczne rozwiązania. Jeszcze więcej niewiadomych dotyczy skutków szczytu dla 10 państw bez euro, w tym Polski. Na krótko będą korzyści. Ale należy się szybko spodziewać korekty, rynek nie utrzyma tych wzrostów. Musimy się liczyć z tym, że czeka nas jeszcze poważne rozchwianie rynków. Na razie przyjęto porozumienie. Gdy wystąpi faktyczna restrukturyzacja długu, wtedy zobaczymy jakie straty będą miały europejskie banki i w jakiej będą kondycji.

Środowy szczyt częściowo uspokoił nastroje na rynkach, to jednak najważniejsze jest to jakie będą długofalowe rezultaty, co wydarzy się w sferze gospodarki.
Nie mniej ważne będą skutki decyzji o rekapitalizacji banków. Będzie przebiegała opornie, może osłabić akcję kredytową co pogłębi spowolnienie a nawet spowoduje płytką recesję. Konieczność dokapitalizowania europejskich banków może się odbić na akcji kredytowej w Polsce. Zagraniczne instytucje finansowe mogą zażądać wyższych dywidend od polskich spółek córek. Nasze instytucje nie mogąc liczyć na spółki matki, będą musiały walczyć ceną o depozyty lub emitować obligacje, co nie będzie łatwe ze względu na konkurencję.

Oprócz tego istnieje ryzyko zmian właścicielskich w polskim sektorze finansowym. Już teraz do sprzedaży są dwa duże polskie banki Millennium i Kredyt Bank.

Eksperci są przekonani, że to dopiero początek. Czekaja na informacje o konsekwencjach środowych decyzji dla instytucji finansowych z Niemiec ,Austrii i Francji a nawet Włoch.

niedziela, 30 października 2011

Handel internetowy

Pisząc o handlu w Internecie należy określić pojęcie handlu w stosunku do całej gospodarki. Działalność handlowa może być rozumiana jako dział gospodarki narodowej grupujący jednostki gospodarcze wyspecjalizowane w tej dziedzinie. To określenie oznacza pojęcie handlu w sensie instytucjonalnym. Pojęcie handlu odnosi się również do samych czynności związanych z transakcją kupna – sprzedaży do których należą: zakup towarów, ich magazynowanie oraz sprzedaż kupującym – wtedy pojęcie handlu ma znaczenie funkcjonalne.

Coraz popularniejszą formą handlu na świecie i w Polsce stają się sklepy internetowe, czyli e-sklepy. Za pośrednictwem globalnej sieci można kupić niemal wszystko. Dzięki specjalnemu oprogramowaniu na stronach WWW. handlowcy umieszczają bogatą ofertę wyrobów, która może być dowolnie przeglądana, wybierana i zamawiana z dowolnego miejsca na świecie przez osoby mające dostęp do Internetu.

Zaletą e-sklepów są niższe koszty działalności od tradycyjnych placówek handlowych. Sklep internetowy nie potrzebuje dużych magazynów ani wielu sprzedawców i pracowników. Pełni najczęściej rolę pośrednika – zbierając zamówienia od klientów i dostarczając produkty z magazynów producenta bądź hurtownika za pośrednictwem poczty lub firmy kurierskiej.

Oprogramowanie do serwisu internetowego można zamówić lub zakupić gotowe w wyspecjalizowanych firmach. W celu zmniejszenia kosztów wielu początkujących właścicieli e-sklepów decyduje się na samodzielne wykonanie oprogramowania lub zatrudnia na stałe informatyka, który czuwa nad bezawaryjnym działaniem serwisu.

Do prowadzenia serwisu internetowego niezbędny jest serwer. Jest to wysokiej klasy komputer, na którym umieszcza się zawartość stron WWW. Zwykle nie jest konieczny zakup serwera. Można wydzierżawić odpowiednią ilość miejsca na serwerach oferowanych w centrach danych. Zapewniają one bezawaryjne działanie i wysoką przepustowość łącza, co jest warunkiem szybkiego i płynnego działania stron WWW., na których sklep umieszcza swoją ofertę.

Centra danych prowadzą duże przedsiębiorstwa telekomunikacyjne i komputerowe. Ponieważ Internet ma zasięg globalny, serwer można wynająć za granicą.

Bardzo ważne jest dotarcie z informacją o istnieniu danego sklepu do potencjalnych klientów. Umieszczanie reklam na popularnych portalach jest sposobem najdroższym , choć gwarantuje dotarcie do dużej liczby internautów. Skutecznym sposobem jest takie opisywanie strony sklepu, aby pojawiała się jak najczęściej i na jak najwyższych miejscach w wyszukiwarkach. Można zamieszczać linki (odnośniki) do swojej strony na innych serwisach.

Oprócz e-sklepów miejscem dokonywania ” wirtualnych” zakupów są aukcje internetowe. Jednak w tego rodzaju transakcjach ważne jest wzajemne zaufanie oraz uczciwość sprzedających i kupujących.

Najpopularniejszą formą płatności za towary kupowane w Internecie jest gotówka przy odbiorze. Coraz częściej klienci dokonują zakupu karta płatniczą lub przelewem z banku internetowego.

Najczęściej kupowane w Internecie są książki, płyty, oprogramowanie, bilety lotnicze i wiele innych.

Internet to niewątpliwie przyszłość handlu. Coraz więcej ludzi ma dostęp do Internetu i coraz więcej z nich odkrywa zalety dokonywania zakupów przed ekranem komputera, nie wychodząc z domu.

E-biznes

E – biznes jest działalnością gospodarczą prowadzoną za pomocą Internetu. Szybki rozwój nowoczesnych technologii, w tym sieci internetowej, sprawia, że tego typu działalność staje się ważną częścią gospodarki.

Zaletą przedsiębiorstw internetowych są relatywnie niskie koszty, duża elastyczność i możliwość dostosowania do potrzeb klientów, a także szybkość działania. Coraz większa liczba użytkowników Internetu sprawia, że stosunkowo małym kosztem można dotrzeć do bardzo wielu potencjalnych klientów.

Usługi świadczone przez Internet charakteryzują się dużą specjalizacją. Małe, najczęściej kilkuosobowe firmy, odnajdują nisze rynkowe niezajęte do tej pory przez konkurencję. Oryginalny pomysł na działalność liczy się w tym wypadku najbardziej.
Żeby przyciągnąć klientów, trzeba umieszczać reklamy i odnośniki (linki) do swojej strony na innych stronach, najlepiej w najczęściej odwiedzanych dużych portalach – co jest równocześnie najdroższe. Strona firmy musi być przyjazna i łatwa w obsłudze. Liczy się wygląd i przejrzystość. Powinna też działać szybko.

Oferowane usługi powinny być tańsze niż w tradycyjnych punktach. W przeciwnym wypadku klient może stracić motywację do dokonywania transakcji na odległość. Bardzo ważną rzeczą jest nazwa domeny. Musi być krótka i łatwa do zapamiętania.
Poza tym strona musi być stworzona w ten sposób, aby pojawiać się jak najczęściej i na jak najwyższych miejscach w wyszukiwarkach internetowych, które są jednym z najważniejszych źródeł generowania ruchu w sieci.

Przykładem usługi internetowej mogą być portale oferujące doładowania kart do telefonów komórkowych. Wykorzystując z kolei system płatności przez SMS, można zamawiać dzwonki, grafiki na telefony komórkowe, a także serwisy informacyjne (tzw. Newsletter).

W Internecie można zamówić tłumaczenia tekstów, uzyskać porady inwestycyjne czy zlecić wydanie książki. Istnieją nawet kwiaciarnie internetowe, w których można zamówić dostarczenie kwiatów w dowolne miejsce w kraju. Rozwija się bankowość internetowa, można inwestować on-line na giełdzie. Ponadto rozwija się sektor e-learningu, czyli różnego rodzaju usług edukacyjnych w sieci. Można już studiować za pośrednictwem Internetu. Popularną usługą internetową są konta e-mailowe, umożliwiające korzystanie z poczty elektronicznej.

Reklama w Internecie stanowi ważną część e-biznesu. Rozróżniamy trzy rodzaje firm zajmujących się tym obszarem. Są to:
• agencje interaktywne;
• domy mediowe i brokerzy reklamy internetowej;
• emitenci reklam.

Agencje interaktywne zajmują się tworzeniem stron i zarządzaniem ich treścią. To one wymyślają i produkują reklamy w Internecie. Druga grupa to domy mediowe i brokerzy reklamy internetowej. Są to pośrednicy między reklamodawcą a wykonawcą i emitentem reklamy. Ich działalność polega na planowaniu i kontroli emisji reklam. Trzeci rodzaj firm to emitenci reklam. Należą do nich portale internetowe, na których można reklamę zamieścić i dla których sprzedaż powierzchni reklamowej stanowi źródło przychodów.

sobota, 29 października 2011

Znaczenie działalności usługowej dla gospodarki

W Polsce obowiązuje wspólna dla wyrobów i usług Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług. W krajach o ugruntowanej gospodarce rynkowej w usługach jest zatrudniona znaczna część pracowników w stosunku do ogółu zatrudnionych i usługi odgrywają tam znacznie większą rolę w tworzeniu dochodu narodowego niż w krajach dokonujących transformacji gospodarczej.

Obrazuje to znaczenie usług w gospodarce rynkowej, a jednocześnie wyznacza kierunek zmian strukturalnych w naszej gospodarce. Celowe jest rozpatrywanie problematyki usług w ścisłym powiązaniu z przemianami gospodarczymi w Polsce.

Działalność usługowa przynosi wiele pozytywnych skutków dla gospodarki:
• wzbogaca konsumpcję,
• przedłuża wykorzystanie dóbr trwałego użytku,
• zapewnia ciągłość eksploatacji produkcyjnych środków trwałych,
• przyczynia się do wzrostu czasu wolnego.

Usługi w gospodarce rynkowej mogą wzmacniać równowagę rynku. Jeżeli cena przedmiotów trwałego użytku jest wygórowana, to wzrasta popyt na usługi, ponieważ konsument stara się przedłużyć okres użytkowania starszych, już posiadanych przedmiotów przez dodatkowe zabiegi konserwacyjne i naprawcze, co z kolei może wpłynąć na obniżenie ceny dóbr nowych na skutek zmniejszenia na nie popytu.

W procesie restrukturyzacji gospodarki usługi są tą dziedziną gospodarki, która jest bardzo podatna na prywatyzację, gdyż koszt zorganizowania stanowiska pracy w działalności usługowej jest dużo niższy niż w innych dziedzinach, a to umożliwia zaangażowanie niewielkich kapitałów prywatnych w gospodarkę. Ta okoliczność może stwarzać dodatkowe miejsca pracy dla bezrobotnych. Duża różnorodność usług daje bezrobotnym większe możliwości przekwalifikowania się, stosownie do indywidualnych predyspozycji i zwiększa szanse znalezienia zatrudnienia.

Gdy zostanie zaspokojony popyt na określone wyroby w warunkach gospodarki rynkowej, wzrasta znaczenie usług w wyniku bezpośredniego związku między spożyciem a usługą. Związki te są nieraz tak silne, że niedostatek usług uniemożliwia sprzedaż towarów, np. jeśli nie ma serwisu dla sprzedawanych artykułów trwałego użytku.

Podstawowym problemem organizacji produkcji i sprzedaży usług jest konieczność dysponowania niezbędnymi czynnikami wytwórczymi, do których zalicza się pracowników o odpowiednich kwalifikacjach oraz bazę materialno-techniczną. Ludzie i ich kwalifikacje są w usługach czynnikiem najważniejszym, gdyż w kosztach usług robocizna jest dominującym składnikiem. Z reguły kwalifikacje i doświadczenie zawodowe pracowników o określonym zawodzie zatrudnionych w świadczeniu usług, pracujących samodzielnie i bez stałego nadzoru, muszą być znacznie wyższe niż pracowników zatrudnionych w tym samym zawodzie w warunkach wytwórczości przemysłowej, zwłaszcza w produkcji seryjnej i masowej.
Duże znaczenie dla gospodarki spełniają usługi outsourcingowe w zakresie serwisowania sprzętu informatycznego, integrowania sieci i systemów, budowy centrów danych i zapasowych serwerowni.

Więcej informacji o usługach outsourcingowych znajduje się w poście z dnia 2011.06.25. Jeżeli się tym interesujesz : Zapraszam!

Charakterystyka działalności usługowej

Działalność usługowa polega na wykonywaniu czynności, które zaspokajają potrzeby ludzkie. Cechą charakterystyczną usług jest to, że ich rezultaty nie przyjmują w zasadzie postaci rzeczowej, nie stwarzają bezpośrednio nowych dóbr.

W skład usług wchodzą:
1. usługi na cele produkcyjne, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych, obejmujące wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność produkcyjną;

2. usługi świadczone na cele konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej na rzecz jednostek wchodzących w skład gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności.

Wśród usług na cele produkcyjne, które stanowią przedłużenie procesu produkcji i są wykonywane przez jeden podmiot gospodarczy na zlecenie innego podmiotu wyróżnia się:
• czynności o charakterze remontowym, naprawczym, konserwacyjnym;
• czynności będące współdziałaniem w procesie produkcji, ale nie tworzące bezpośrednio nowych wyrobów, a polegające na powiększeniu wartości przedmiotów wytwarzanych przez inne przedsiębiorstwo np. niklowanie wyrobów z zakładów metalowych, farbowanie, natryskiwanie metalami, malowanie tkanin dostarczonych przez fabrykę włókienniczą;
• roboty instalacyjne i montażowe na miejscu przeznaczenia produktu, np. montaż maszyn;
• niektóre szczególne czynności usługowe, bezpośrednio lub pośrednio związane ze sferą produkcji, np. przerób złomu, naprawy i konserwacje przemysłowych urządzeń chłodniczych i wentylacyjnych, odzyskiwanie materiałów niemetalowych z odpadów, rozprowadzanie paliw gazowych przez sieci rozdzielcze;
• czynności polegające na obsłudze procesu produkcyjnego w gospodarstwach rolnych i ogrodniczych np. zbiór zbóż sprzętem usługodawcy wraz z obsługą, usługi agrolotnicze, usługi związane z produkcją zwierzęcą;
• usługi budowlane związane z obiektami produkcyjnymi oraz wykonywane na rzecz podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością produkcyjną;
• obsługę transportową jednostek sfery produkcyjnej.

Warunkiem zaliczenia określonych czynności do usług w rozumieniu obowiązującej klasyfikacji jest to, że zleceniodawca i zleceniobiorca usług są różnymi jednostkami gospodarczymi. Nie są więc usługami czynności wykonywane przez jednostkę gospodarczą na własne potrzeby, np. remonty maszyn przeprowadzone przez własne brygady remontowe, instalacje własnych produktów u odbiorcy.

Usługi świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności przeznaczone na cele konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej obejmują:
• usługi polegające na naprawach, remontach, i konserwacji sprzętu użytkowanego przez ludność ( pralki, lodówki, magnetowidy, domofony itp.);
• usługi komunikacyjne i transportowe (przejazdy koleją, środkami komunikacji miejskiej, usługi pocztowe itp.);
• usługi mieszkaniowe i niektóre komunalne ( np. wynajem mieszkań, łaźnie miejskie, pielęgnacja kwietników);
• usługi w zakresie oświaty i wychowania oraz kultury i sztuki (np. działalność muzeów, uniwersytetów, szkół, przedszkoli, teatrów, filharmonii, cyrków, dyskotek, chórów, kabaretów);
• usługi w zakresie ochrony zdrowia, turystyki, wypoczynku i sportu (np. leczenie szpitalne i ambulatoryjne, usługi świadczone przez żłobki, opieka nad osobami starszymi, różne dyscypliny sportu, wyciągi narciarskie, usługi hotelarskie, organizowanie wycieczek krajowych i zagranicznych;
• czynności zaspokajające potrzeby ogólnospołeczne, zwłaszcza w zakresie administracji publicznej, obrony narodowej, wymiaru sprawiedliwości, policji, czynności usługowe związane z funkcjonowaniem samorządu lokalnego.
W niektórych krajach zachodnich spotyka się również klasyfikację z punktu widzenia praktyki przedsiębiorstw usługowych, dzieląc usługi na: związane z rzeczą, odnoszące się do osoby i o charakterze komercyjnym.

Usługi związane z rzeczą polegają na naprawach i konserwacji sprzętu, usługi transportowe i z zakresu łączności. Usługi związane z osobą to usługi skierowane bezpośrednio na człowieka np. oświata i wychowanie, opieka społeczna, ochrona zdrowia oraz niektóre usługi rzemieślnicze np. fryzjerstwo, usługi adwokackie, sprzątanie mieszkań. Usługi o charakterze komercyjnym to usługi bankowe, giełdowe, ubezpieczeniowe.

piątek, 28 października 2011

Zasady funkcjonowania giełdy papierów wartościowych

Ogólne zasady organizacji giełd według dwóch najczęściej stosowanych modeli, tj. modelu amerykańskiego i niemieckiego, oraz struktura władz giełdy i podstawy funkcjonowania giełd, dotyczące giełd towarowych, odnoszą się również do giełd papierów wartościowych. Różnica wynika jedynie z istoty przedmiotu obrotu.

Jedyną polską giełdą papierów wartościowych jest Warszawska Giełda Papierów Wartościowych, która służy głównie krajowemu obrotowi akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych, innych spółek akcyjnych oraz obligacji państwowych i walorów niektórych funduszy powierniczych.

Z chwilą powstania giełdy ( kwiecień 1991r. ) dopuszczono na niej do obrotu akcje pięciu przedsiębiorstw sprywatyzowanych do końca 1990r.: Exbudu, Próchnika, Kabli, Tonsilu i Krosna. Następnie wprowadzano stopniowo akcje innych przedsiębiorstw.
Pod koniec maja 2005r. na giełdzie warszawskiej na rynku podstawowym notowano 226 spółek akcyjnych, w tym 6 zagranicznych, a na rynku równoległym 15 spółek. Ponadto wykazywano m. in.: notowania 15 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych ( NFI ), 18 Funduszy Inwestycyjnych, 15 Funduszy Emerytalnych oraz wartości 81 obligacji.

Nadzór nad funkcjonowaniem giełdy i rynkami papierów wartościowych w Polsce sprawuje Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, która jest centralnym organem administracji rządowej. Do jej głównych zadań należą:
• sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem reguły uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi,
• inspirowanie, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku papierów wartościowych oraz ochronę inwestorów,
• współdziałanie z organami administracji rządowej, Narodowym Bankiem Polskim oraz instytucjami i uczestnikami publicznego obrotu papierami wartościowymi w zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa, zapewniającej rozwój rynku papierów wartościowych,
• upowszechnianie wiedzy o zasadach funkcjonowania rynku papierów wartościowych.

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd wydaje również licencje maklerom, odbiera im uprawnienia w razie naruszenia etyki maklerskiej i działań niezgodnych z dobrymi obyczajami na giełdzie lub wręcz nieuczciwych.

Podstawowe znaczenie gospodarcze giełdy papierów wartościowych wynika z tego, że giełda jako instytucja obrotu papierami wartościowymi koncentruje popyt i podaż tych papierów. Umożliwia ona transformację ( zamianę ) pieniądza na kapitał w postaci papierów wartościowych i odwrotnie, oraz zamianę jednych papierów wartościowych na inne, bardziej korzystne z punktu widzenia ich nabywcy.

O tym, które papiery wartościowe są bardziej korzystne, decydują głównie trzy kryteria: ryzyko, dochodowość i płynność, czyli łatwość, z jaką można je odsprzedać, by uzyskać gotówkę. Te kryteria są podstawą stosowanej strategii giełdowej. Wiąże się to z bardzo istotną funkcją giełdy papierów wartościowych, jaką jest ocena kondycji gospodarczej firm, których papiery wartościowe są notowane na tej giełdzie.

Takie cechy charakteryzujące sytuację gospodarczą firmy jak: sprawność działania, wielkość zysku, perspektywy rozwojowe i inne, rzutują na poziom kursu papierów wartościowych emitowanych przez firmę. Z tego powodu dla przedsiębiorców giełda jest bardzo ważnym źródłem informacji gospodarczej.

Należy stwierdzić, że giełda jest czułym barometrem sytuacji gospodarczej firm kraju, a także w pewnym zakresie i świata. Giełdy wielokrotnie zwiastowały nadciąganie kryzysów gospodarczych. Wielki kryzys gospodarczy w 1929 roku został ujawniony krachem na giełdzie nowojorskiej.

czwartek, 27 października 2011

Giełda a rynek

Rynek jest w gospodarce podstawą wszelkich działań ludzkich. Pierwotnie słowo „ rynek ” oznaczało miejsce spotkań, na którym przeprowadzano transakcje zakupu i sprzedaży towarów. Dziś tego pojęcia używa się w znaczeniu przenośnym i rynek oznacza obszar, na którym nabywcy i sprzedawcy ustalają warunki wymiany dóbr i usług oraz na którym ich decyzje kształtują podaż, popyt i cenę dóbr oraz usług.

Ze względu na zasady obrotu, ustalające na przykład sposób kontaktowania się sprzedających z kupującymi oraz określania warunków transakcji, rozróżnia się rynki formalne i rynki nieformalne. Rynek formalny to rynek, na którym transakcje następują w ustalonym czasie i w określonym miejscu oraz na którym obowiązuje określony regulamin ustalający sposób postępowania w zawieraniu transakcji. Giełdy zalicza się więc do rynków formalnych. Rynek nieformalny nie jest zorganizowany, a sposób i tryb zawierania transakcji są dowolne.

Rynek kapitałowy dzieli się na pierwotny i wtórny. Na rynku pierwotnym przedmiotem obrotu są nowe emisje papierów wartościowych sprzedawane nowym inwestorom bezpośrednio przez spółkę, a pozostałe akcje z danej emisji mogą być sprzedane inwestorom dotychczasowym. Sprzedaż akcji pierwszych prywatyzowanych w Polsce przedsiębiorstw państwowych prowadziły wytypowane banki w ramach rynku pierwotnego w drodze subskrypcji. Na rynku wtórnym są sprzedawane i kupowane papiery już wcześniej nabyte na rynku pierwotnym dalszym nabywcom, głównie przez giełdy lub instytucje finansowe.

Jeżeli zmierzasz dowiedzieć się więcej o giełdzie papierów wartościowych i zasadach jej funkcjonowania to zapraszam do zapoznania się z następnym postem.

Rynek finansowy

W każdym kraju jest ustalona przez państwo za pomocą norm prawnych i środków finansowych odpowiednia forma porządku pieniężnego. Forma ta i zespół norm ją obejmujących , to system pieniężny państwa. System ten określa obowiązującą w danym państwie jednostkę pieniężną, rodzaje znaków pieniężnych (pieniądza papierowego i bilonu), bank upoważniony do emitowania pieniędzy, stosunek jednostki pieniężnej do walut innych państw. Jednostki pieniężne oficjalnie obowiązujące w danym państwie są nazywane walutą. Stosuje się pojęcia waluty krajowej, walut obcych, waluty konkretnego kraju itp.

Sukces gospodarki kraju, a także przedsiębiorców i gospodarstw domowych, w dużej mierze zależy od dobrego funkcjonowania systemu finansowego kraju. Gospodarka rynkowa opiera się na pieniądzu, a system finansowy umożliwia przepływ pieniędzy między uczestnikami gospodarki – gospodarstwami domowymi, przedsiębiorstwami, budżetem państwa, bankami oraz innymi podmiotami.

Rynki finansowe wskazują na miejsca, gdzie są sprzedawane i kupowane instrumenty finansowe, czyli papiery wartościowe, za pomocą których reguluje się zobowiązania między różnymi podmiotami.

W zależności od okresu, w którym mają być wykupione, instrumenty finansowe dzieli się na: krótko-, średnio- i długoterminowe. Instrumenty krótko- i średnioterminowe, o okresie wykupu do roku, to bony skarbowe emitowane przez skarb państwa, dokumenty dłużne władz lokalnych, bankowe papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa oraz lokaty międzybankowe. Instrumenty długoterminowe muszą mieć termin wykupu dłuższy niż rok. Należą do nich wieloletnie obligacje i akcje.

Wyróżnia się następujące rodzaje rynków finansowych:
• rynek pieniężny, na którym obraca się instrumentami krótko- i średnioterminowymi. Celem rynku pieniężnego jest zapewnienie płynnego zaopatrzenia podmiotów w pieniądze na bieżące funkcjonowanie,

• rynek kredytowy, którego instrumentem finansowym jest kredyt bankowy. Dla pożyczkobiorców, którzy nie mają dostępu do rynku pieniężnego i kapitałowego, rynek kredytowy jest miejscem, gdzie pozyskują fundusze potrzebne na cele inwestycyjne i obrotowe np. zakup surowców,

• rynek kapitałowy, na którym operacje prowadzone są za pomocą instrumentów długoterminowych. Celem rynku kapitałowego jest zaopatrzenie przedsiębiorstw i gospodarstw domowych w środki pieniężne przeznaczone na cele inwestycyjne.

Dzięki funkcjonowaniu rynku kapitałowego przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa domowe mogą zaopatrywać się w potrzebny im kapitał, a także pomnażać nadwyżki kapitału w sposób bezpieczny i bardziej efektywny niż przy wykorzystaniu innych sposobów.

środa, 26 października 2011

Rodzaje bezrobocia i narzędzia walki z bezrobociem

W poście pod tytułem „ Rynek pracy w teorii ” przedstawiłam interpretację płacy nominalnej i realnej, popytu na pracę i podaży pracy, ludności aktywnej zawodowo, zasobów siły roboczej, współczynnika aktywności zawodowej oraz bezrobocia. Treść tego postu obejmuje rodzaje bezrobocia oraz narzędzia walki z bezrobociem.

Ze względu na rodzaj przyczyn wywołujących bezrobocie można wyróżnić:
• bezrobocie naturalne ( frykcyjne ), na poziomie 3-5%, nienaruszające równowagi na rynku pracy. Jest konsekwencją zjawisk migracyjnych ludności. Formalności związane z zatrudnieniem, koniecznością przekwalifikowania się oraz znalezieniem pracy w nowym miejscu zamieszkania, powodują czasowe pozostawanie bez pracy. Bezrobocie naturalne jest także nazywane bezrobociem płynnym,
• bezrobocie koniunkturalne, wynikające ze złego stanu gospodarki,
• bezrobocie strukturalne będące konsekwencją niedopasowania struktury podaży i popytu na pracowników pod względem ich kwalifikacji, zawodu lub regionu. Jego powodem może być upadek niektórych branż i gałęzi gospodarki, np. górnictwa, przemysłu ciężkiego czy stoczniowego,
• bezrobocie technologiczne, wynikające z postępu technicznego i technologicznego, który powoduje ogólny spadek popytu na pracę ( np. automatyzacja produkcji ),
• bezrobocie sezonowe będące wynikiem sezonowości niektórych prac, np. w usługach turystycznych, budownictwie, rolnictwie.

Ze względu na czas występowania zjawiska wyróżniamy bezrobocie:
• krótkookresowe ( trwające poniżej 3 miesięcy ),
• średniookresowe ( trwające od 3 do 12 miesięcy ),
• długookresowe ( trwające dłużej niż rok ),
• chroniczne ( trwające ciągle).

Ze względu na obszar występowania zjawiska wyróżniamy bezrobocie:
• globalne,
• krajowe,
• regionalne,
• lokalne.

Jednym z zadań państwa jest przeciwdziałanie bezrobociu. Państwo posługuje się dwiema kategoriami narzędzi przeciwdziałania bezrobociu: narzędziami aktywnymi i pasywnymi.

Aktywne narzędzia walki z bezrobociem:
• pośrednictwo pracy,
• poradnictwo zawodowe,
• szkolenie i przekwalifikowanie bezrobotnych,
• współfinansowanie prac interwencyjnych oraz robót publicznych.

Pasywne narzędzia walki z bezrobociem:
• zasiłki dla bezrobotnych,
• zasiłki i świadczenia przedemerytalne,
• świadczenia przysługujące rolnikom zwalnianym z pracy,
• obniżanie wieku emerytalnego,
• wydłużanie obowiązkowego okresu nauki młodzieży.

Do zadań narzędzi aktywnych należy ograniczanie bezrobocia, utrzymywanie istniejących miejsc pracy oraz zwiększanie zatrudnienia przez tworzenie nowych miejsc pracy

Zadaniem narzędzi pasywnych jest łagodzenie skutków bezrobocia np. zasiłki dla bezrobotnych oraz obniżanie podaży siły roboczej.

Dobór poszczególnych narzędzi jest uzależniony od rodzaju i charakteru zjawiska bezrobocia. Różne rodzaje bezrobocia wymagają odmiennej polityki rządu.

Z bezrobociem strukturalnym i technologicznym można walczyć, organizując opłacane przez państwo kursy i szkolenia, pozwalające za zmianę kwalifikacji za
wodowych, oraz pośrednictwo pracy. Likwidacji bezrobocia sezonowego służy dokształcanie pracowników, które umożliwia im podejmowanie pracy w okresie, gdy nie mogą wykonywać sezonowego zawodu. Bezrobociu koniunkturalnemu państwo przeciwdziała przez:
• obniżanie podaży pracy w wyniku wcześniejszego przechodzenia na emeryturę oraz wydłużania obowiązku nauki i skracania tygodniowego czasu pracy,
• zwiększaniu popytu na pracę w wyniku finansowania prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Rynek pracy w teorii

Rynek pracy jest szczególnym rodzajem rynku, ponieważ przedmiotem wymiany jest wyjątkowy rodzaj towaru, jakim jest praca. Sprzedaż pracy to zdolność do świadczenia pracy. Uczestnikami rynku są z jednej strony pracodawcy, którzy oferują miejsca pracy (zgłaszają popyt na pracę), z drugiej poszukujący pracy (pracobiorcy), którzy oferują swoje zdolności i umiejętności.

Rynek pracy funkcjonuje na podobnej zasadzie jak rynek dóbr i usług konsumpcyjnych. Należy pamiętać, że na rynku pracy to gospodarstwa domowe dostarczają pracę, czyli tworzą podaż pracy, a popyt na pracę zgłaszają przedsiębiorstwa, określające liczbę osób, jaką są skłonne zatrudnić, lub liczbę godzin pracy.

W wyniku podaży pracy i popytu na pracę kształtuje się cena pracy, czyli płaca. W ekonomii bardzo ważne jest rozróżnienie płacy nominalnej od płacy realnej. Płaca nominalna to ilość pieniędzy, jaką pracownik otrzyma w konkretnych jednostkach pieniężnych, np. złotówkach. Płaca realna informuje o ilości produktów (dóbr i usług), które można nabyć za daną płacę nominalną.

Na rynku pracy większe znaczenie mają płace realne, ponieważ informują pracodawców o koszcie zatrudnienia pracownika, a gospodarstwa domowe o ilości dóbr i usług, które będą mogły za nią kupić.

Popytem na pracę nazywamy wielkość zgłaszanego przez pracodawców zapotrzebowania na pracę za określoną płacę. Podażą pracy jest liczba godzin pracy, którą oferują w danym okresie pracownicy za określoną płacę. Wielkość podaży pracy zależy od liczby osób, aktywnych zawodowo w danej gałęzi gospodarki. Mianem ludności aktywnej zawodowo ( lub zasobu siły roboczej danego kraju ) określa się osoby, które chcą i mogą pracować. Potencjał rynku pracy wyznacza współczynnik aktywności zawodowej będący stosunkiem liczby osób aktywnych zawodowo do liczby osób w wieku produkcyjnym w danym kraju, wyrażony w procentach.

Na funkcjonowanie rynku pracy mają wpływ zarówno organizacje reprezentujące interesy pracodawców (zgłaszających popyt na pracę), jak i pracobiorców oferujących podaż pracy. W Polsce i w Europie szczególnie silnie oddziałują pracownicze związki zawodowe. Wywierają one naciski na pracodawców w celu zwiększenia płac oraz na rząd w celu ustalenia płacy minimalnej na poziomie wyższym od ceny rynkowej. Przyczyniają się one w ten sposób do zachwiania równowagi na rynku pracy. Wzrost płacy powoduje obniżenie zgłaszanego przez pracodawców popytu na pracę przy jednoczesnym wzroście liczy osób skłonnych podjąć pracę.

W sytuacji w której ludzie mogący i chcący pracować nie mogą znaleźć zatrudnienia, mamy do czynienia z bezrobociem. Jest tak wtedy, gdy na rynku popyt na pracę jest większy niż podaż pracy (rynek pracodawcy).
Istnieje bezrobocie jawne i ukryte ( nie uwzględniane w oficjalnych statystykach ). Wielkość bezrobocia jest mierzona za pomocą stopy bezrobocia, która oznacza wyrażony procentowo stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo w danym kraju.

Pragnę podkreślić, że nie udało się zmieścić wszystkich rodzajów bezrobocia oraz narzędzi walki z bezrobociem w tym poście, zapraszam do zapoznanie się z następnym.

poniedziałek, 24 października 2011

Systemy struktur organizacyjnych

W poprzednich postach dużo uwagi poświęciłam podmiotom gospodarczym, lecz nie tym zagadnieniom, co dzieje się wewnątrz nowo powstających firm. A wiemy, że każdy początek jest trudny. Organizacja pracy to podstawa. Tu pomyłek być nie powinno. Istniejący wewnątrz podmiotu gospodarczego podział pracy polega na rozczłonkowaniu całej działalności gospodarczej na wiele odrębnych zadań i czynności. Wyrazem podziału pracy jest tworzenie komórek organizacyjnych.

Komórkę organizacyjną stanowi zespół ludzi i środków kierowany przez jednego zwierzchnika i wykonujący określone zadania. Niekiedy komórką organizacyjną jest jednoosobowe stanowisko pracy, jeżeli jest to stanowisko samodzielne o określonym zakresie działania.

Układ i system wzajemnych powiązań i zależności zachodzących między komórkami organizacyjnymi nazywamy strukturą organizacyjną jednostki gospodarczej. Budowa struktury organizacyjnej zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa, jego wielkości, form organizacyjnych i lokalizacji. Pomimo, że nie ma uniwersalnego wzoru struktury organizacyjnej, który mógłby określić organizację wszystkich przedsiębiorstw, istnieją jednak pewne ogólne zasady tworzenia struktur organizacyjnych.

Struktura organizacyjna powinna być jak najprostsza i przejrzysta, powinna zapewniać najbardziej właściwy podział pracy. Jednocześnie musi uwzględniać takie połączenie zadań i odpowiedzialności, które zapewniałoby najlepszą koordynację działań. Podstawowym warunkiem prawidłowej struktury organizacyjnej jest dokładne ustalenie zadań i zakresu odpowiedzialności wszystkich komórek składających się na określoną strukturę oraz ustalenie powiązań służbowych między tymi komórkami.
Ogólnie przyjętym sposobem przedstawienia struktury organizacyjnej jest schemat organizacyjny, który jest graficznym modelem tej struktury.

Rozróżnia się trzy zasadnicze systemy powiązań komórek organizacyjnych:
• system liniowy,
• system funkcjonalny,
• system sztabowo-liniowy.

System liniowy odznacza się tym, że na czele każdej komórki organizacyjnej stoi tylko jeden kierownik, który kieruje komórką i ponosi odpowiedzialność za jej pracę. Występuje tu wyraźny podział władzy i kompetencji, co stanowi zaletę tego systemu. Wadą jest to, że kierownik zarządzający musi bardzo dobrze znać wszystkie zagadnienia tam występujące. System liniowy może mieć zastosowanie w małych przedsiębiorstwach.

W systemie funkcjonalnym nie ma jednego kierownika, każdy pracownik podlega jednocześnie kilku zwierzchnikom. Konieczna jest tu wąska specjalizacja i duża wiedza fachowa personelu kierowniczego, co jest zaletą tego systemu. Jego zasadniczą wadą są trudności w ustaleniu zakresu kompetencji i odpowiedzialności oraz występujące często rozbieżności decyzji, co spowodowało, że system ten nie znalazł szerszego zastosowania.

System sztabowo-liniowy zachowuje zasadę bezpośredniego podporządkowania jednemu kierownikowi, charakterystyczną dla systemu liniowego. Kierownikowi dodaje się komórki sztabowe (funkcjonalne), których zadaniem jest opracowanie materiałów potrzebnych do podejmowania decyzji. Komórki funkcjonalne zatrudniają specjalistów z określonych dziedzin. Jednak nie mają one prawa wydawania poleceń wykonawczych kierownikom lub pracownikom niższych szczebli. System sztabowo-liniowy, przyjmując z systemu liniowego bezpośrednie podporządkowanie jednemu kierownikowi, wykazują również dodatnie cechy systemu liniowego, jakimi są podział kompetencji i odpowiedzialności. Z systemu funkcjonalnego została przyjęta zasada tworzenia komórek funkcjonalnych złożonych z fachowców o określonych specjalnościach.
System sztabowo-liniowy jest powszechnie stosowany w gospodarce.

niedziela, 23 października 2011

Znaczenie małych i średnich przedsiębiorstw

Polityka gospodarcza prawie wszystkich krajów o gospodarce rynkowej uznaje potrzeby wspierania rozwoju mniejszych przedsiębiorstw ze względu na korzyści wynikające z ich funkcjonowania w gospodarce narodowej.

Kraje wysoko rozwinięte wyraźnie akcentują, że bez rozwoju małych przedsiębiorstw niemożliwe jest harmonijne funkcjonowanie mechanizmów rynkowych. Dotyczy to przede wszystkim realizacji podstawowej zasady systemu rynkowego, jaką jest zasada rozwoju konkurencji. Wzmacniając konkurencję małe przedsiębiorstwa umożliwiają uzyskiwanie równowagi rynkowej oraz stają się poważnym czynnikiem utrzymywania cen wyrobów na odpowiednio niskim poziomie, co sprawia, że mogą również umocnić pozycję konkurencyjną gospodarki kraju na rynkach zagranicznych.

Małe przedsiębiorstwa, w przeciwieństwie do dużych nastawionych na produkcję wielkoseryjną i masową, łatwiej dostosowują się do zmieniających się postaw konsumpcyjnych. Lepiej mogą zaspokoić różnorodne gusty i wymagania konsumentów. Są w stanie szybko reagować na zmiany popytu, a w przypadku jego zwiększenia, wypełnić braki na rynku.

Ważną funkcją omawianych przedsiębiorstw jest możliwość przeprowadzania stosunkowo szybko zmian struktury produkcji, co jest związane z ich dużą elastycznością i innowacyjnością. Wpływa to również na zwiększenie elastyczności całej gospodarki danego kraju, wobec nieustannej zmienności warunków panujących na rynku. Należy dodać, że ewentualne zakłócenia w funkcjonowaniu małych przedsiębiorstw nie odbijają się tak silnie na stanie gospodarki kraju, jak w przypadku dużych przedsiębiorstw.

W regionach słabiej zagospodarowanych małe przedsiębiorstwa mogą być ważnym czynnikiem aktywizacji ludności i poprawy stopy życiowej oraz łagodzenia dysproporcji w poziomie zasobności poszczególnych warstw społeczeństwa, ponieważ nie wymagają tak znacznych nakładów na ich uruchomienie, jak duże zakłady pracy. Ich rola jest również znacząca w łagodzeniu rozmiarów i skutków bezrobocia.

W każdej gospodarce rynkowej, wśród małych i średnich przedsiębiorstw znaczną rolę odgrywają najbardziej elastyczne i aktywne przedsiębiorstwa rodzinne. Istotą takiego przedsiębiorstwa jest osoba założyciela firmy (zazwyczaj to głowa rodziny), zaangażowanie kapitału rodzinnego oraz udział członków rodziny w działalności przedsiębiorstwa. Zmiany strukturalne w polskiej gospodarce wymagają nie tylko przekształcenia przedsiębiorstw państwowych już istniejących, ale również powstawania nowych na zasadach rynkowych

Dynamiczny rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MPS) jest jedną z charakterystycznych cech przemian społeczno-ustrojowych i gospodarczych w Polsce.

Unia Europejska prowadzi politykę wspierania małych i średnich przedsiębiorstw. Mogą one liczyć na uzyskanie środków na inwestycje z funduszy strukturalnych. Również wspólnotowe prawo regulujące zasady konkurencji jest korzystne dla MPS i chroni je przed zbytnią dominacją dużych podmiotów.

Sposoby i etapy prywatyzacji

W Polsce przyjęto dwie drogi prywatyzacji: pośrednią i bezpośrednią. Pierwszym etapem na drodze do prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego metodą pośrednią jest jego komercjalizacja.

Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego polega na jego przekształceniu w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa: akcyjną lub z ograniczoną odpowiedzialnością. Później następuje zbycie akcji lub udziałów Skarbu Państwa, czyli prywatyzacja właściwa. Za zgodą Rady Ministrów komercjalizacja może być także dokonywana w innym celu niż prywatyzacja np. pozostawienie danego przedsiębiorstwa w rękach państwa. Komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego dokonuje Minister Skarbu Państwa.

Następnym etapem prywatyzacji jest zbycie akcji lub udziałów. Skarbu Państwa w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa (prywatyzacja kapitałowa pośrednia). Prywatyzacja kapitałowa (pośrednia) jest dokonywana w trybie oferty ogłoszonej publicznie, przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia oraz przyjęcia oferty złożonej przez podmiot ogłaszający wezwanie. Rada Ministrów ogłasza w trybie rozporządzenia szczegółowy tryb zbycia akcji lub udziałów oraz warunki, które powinny być spełnione przez nowego właściciela w zakresie zobowiązań inwestycyjnych, ochrony środowiska oraz ochrony interesów pracowniczych i innych osób związanych ze spółką. Zgodnie z zapisami ustawy akcje lub udziały w imieniu Skarbu Państwa z wyłączeniem przysługujących uprawnionym pracownikom zbywa Minister Skarbu Państwa lub Agencja Prywatyzacji.

Prywatyzacja bezpośrednia dotyczy małych i średnich przedsiębiorstw państwowych i polega na sprzedaży, wniesieniu do spółki lub oddaniu do odpłatnego korzystania wszystkich składników materialnych i niematerialnych majątku przedsiębiorstwa państwowego. W jej wyniku wszystkie składniki majątkowe zostają przekazane nowemu właścicielowi, który staje się następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego, równocześnie przejmując odpowiedzialność za zobowiązania podmiotu. Najczęściej stosowaną formą prywatyzacji bezpośredniej było oddanie majątku przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania spółce pracowniczej.

Likwidacja z przyczyn ekonomicznych jest procedurą stosowaną w przypadku przedsiębiorstw państwowych, pozostających w trudnej sytuacji ekonomicznej i nie rokujących szans osiągnięcia zysku. Celem jest zakończenie działania przedsiębiorstwa jako osoby prawnej i jako zorganizowanej masy majątkowej po zaspokojeniu wierzycieli lub zabezpieczeniu ich wierzytelności. Decyzje o likwidacji podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywy lub na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa, jeśli minister Skarbu Państwa nie zgłosi sprzeciwu.

Proces prywatyzacji nie oznacza całkowitego wyeliminowania własności państwowej z gospodarki. Ministerstwo Skarbu Państwa określa sektory i przedsiębiorstwa, w których docelowo będzie dominować własność państwowa.
Domeną własności państwowej pozostaną również te sektory, w których nie uda się wdrożyć pełnej regulacji rynku. Dotyczy to przede wszystkim niektórych przedsiębiorstw użyteczności publicznej, m.in. niektórych placówek naukowych, podstawowej części instytucji edukacyjnych i innych strategicznych przedsiębiorstw. Własnością Skarbu Państwa pozostanie publiczna radiofonia i telewizja.

sobota, 22 października 2011

Istota i cel prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

W procesie przemian społeczno-gospodarczych, jakie dokonały się w Polsce po 1989 roku, jednym z podstawowych elementów jest prywatyzacja sektora państwowego. Doświadczenia gospodarki zarządzanej centralnie do 1989 roku pozwalają na stwierdzenie, że funkcjonujące wówczas podmioty gospodarcze okazały się niewydolne ( charakteryzowała je mała efektywność, powolne tempo unowocześniania procesów produkcyjnych, wprowadzania procesów technologicznych, a co za tym idzie, zupełny brak konkurencyjności na rynkach międzynarodowych ).

Jedną z przyczyn takiego stanu był fakt, że w gospodarce dominowały podmioty stanowiące „własność społeczną”, czyli przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielcze. Przedsiębiorstwa prywatne, prowadzone najczęściej w formie małych zakładów rzemieślniczych miały w gospodarce znaczenie marginesowe.

W zarządzaniu przedsiębiorstwami państwowymi brak było poczucia właścicielskiego w odniesieniu do majątku, jaki otrzymały one od organu założycielskiego.

Historia gospodarki dowodzi, że autentyczni właściciele, pracujący wyłącznie na „własny rachunek”, dążą do osiągnięcia jak najwyższej efektywności, co umożliwia rozwój podmiotów gospodarczych i rozwój gospodarki w skali makroekonomicznej.
Dlatego po 1989 roku uznano, że aby zwiększyć efektywność gospodarowania należy przeprowadzić prywatyzację. Prywatyzacja oznacza przechodzenie w gospodarce od własności państwowej do prywatnej przez sprzedaż mienia państwowego lub jego udostępnienie prywatnym osobom fizycznym lub prawnym. Celem prywatyzacji przedsiębiorstw jest poprawa efektywności i konkurencyjności prywatyzowanych podmiotów.

Następuje podstawowa zmiana zasad odpowiedzialności za funkcjonowanie przedsiębiorstwa, gdyż za błędne decyzje w kierowaniu przedsiębiorstwem konsekwencje ponoszą prywatni właściciele, a nie całe społeczeństwo, jak to się dzieje w przedsiębiorstwach państwowych. Prywatyzacji towarzyszy często uruchomienie mechanizmów konkurencji, które zmuszają do bardziej skutecznego działania, a tym samym do wzrostu sprawności kierowania przedsiębiorstwem.

Procesy prywatyzacyjne były z reguły poprzedzone restrukturyzacją finansową i organizacyjną oraz modernizacją technologiczną. Na podstawie tych ustaw obecnie są realizowane trzy zasadnicze procedury postępowania z przedsiębiorstwami państwowymi:
• komercjalizacja, czyli przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa w celu dalszej prywatyzacji lub przekształcenia przedsiębiorstwa w spółkę z udziałem wierzycieli w wyniku konwersji ich wierzytelności na udziały,
• prywatyzacja bezpośrednia poprzez sprzedaż, wniesienie do spółki lub oddanie w odpłatne użytkowanie majątku prywatyzowanego przedsiębiorstwa,
• likwidacja przedsiębiorstwa ze względów ekonomicznych.

Największe tempo prywatyzacji miało miejsce w latach 1990 – 1993, kiedy to procesem tym objęto 2593 przedsiębiorstwa. W ostatnich latach obserwuje się wyraźne wyhamowanie tempa prywatyzacji, z tendencją spadkową w każdym roku.

Uwaga ! Sposoby i etapy prywatyzacji zostaną przedstawione w następnym poście. Zapraszam do zapoznania się.

Efektywność konkurencji

W poprzednich postach na temat ceny, rynku pisałam o Panu Michale właścicielu piekarni. Otóż pewnego dnia przeprowadził on rozmowę ze swoim stałym klientem, właścicielem trzech spożywczych sklepów osiedlowych i był nią zbulwersowany. Do tej pory piekarnia Pana Michała dostarczała klientowi codziennie rano świeże pieczywo i ciasta prosto do sklepu, a pieczywo paczkowane trwałe dwa razy w tygodniu do magazynu.

Obecnie klient zażądał, aby wszystkie rodzaje pieczywa były dostarczane prosto do sklepu tłumacząc zmianę decyzji następująco. Teraz wszędzie wykonuje się dostawy just in time ( na czas, dostawa na czas) i stwierdził, że to jemu się opłaca. Powiększy sklep kosztem magazynu, a klienci będą zadowoleni z codziennych dostaw. Po zastanowieniu Pan Michał przyznał rację klientowi i zaczął analizować, czy w swojej piekarni wykorzystuje wszystkie możliwości zmniejszenia zapasów i stwierdził że zawsze można szukać oszczędności. W tym momencie pojawia się efektywność gospodarowania.

Definicję efektywności wprowadził włoski ekonomista Pareto w połowie XIX wieku. Maksimum efektywności jest wtedy, kiedy nie jest możliwe żadne działanie, które przyniosłoby dodatkowe korzyści chociaż jednej jednostce, bez pogorszenia sytuacji pozostałym jednostkom. Warunek ten jest zwany kryterium Pareto.

Definicja ta nawiązuje do ograniczoności zasobów. Jeżeli z ograniczonej ilości dóbr musi korzystać wielu przedsiębiorców, to muszą być one tak przydzielane, aby były wykorzystywane w optymalny sposób, to znaczy taki, który zwiększy łączny dochód wszystkich przedsiębiorców.

Kryterium efektywności może być w pełni spełnione tylko w warunkach konkurencji doskonałej. Wtedy przedsiębiorca nie mając wpływu na cenę, dąży do ustalenia optymalnej wielkości produkcji. Będzie starał się w praktyce zastosować jedną z dwóch wersji zasady racjonalnego gospodarowania: maksymalizować efekty przy określonych nakładach – zasada wydajności, lub przy założonych efektach minimalizować koszty – zasada oszczędności.

Przedsiębiorca w każdym przypadku będzie dążył do zakupu czynników wytwórczych w takiej ilości, jaka jest jemu niezbędna do wyprodukowania zaplanowanej ilości produktów. Nie powinien kupować zbędnych czynników produkcji, ani ich zbyt długo przechowywać. W skali całej gospodarki nie ma wtedy żadnego marnotrawstwa czynników produkcji. Są one wykorzystane przez te przedsiębiorstwa, które ich potrzebują.

Poza rynkiem doskonale konkurencyjnym żaden inny nie osiąga stanu pełnej efektywności konkurencji. Jeżeli przedsiębiorca działa w warunkach monopolu, oligopolu czy konkurencji monopolistycznej to ma wpływ na cenę swoich wyrobów. Wtedy istnieje chęć, aby osiągać wysokie zyski, nie tylko minimalizując koszty, ale także podnosząc ceny. W tej sytuacji przedsiębiorstwo może marnotrawić czynniki wytwórcze, niewłaściwie je eksploatując lub robiąc nadmierne zapasy.

Z tego wynika, że nieefektywność konkurencji jest najwyraźniej widoczna na rynku monopolistycznym. Monopolista zawsze produkuje mniej i sprzedaje drożej niż przedsiębiorca w warunkach konkurencji doskonałej. Wynika to z odmiennego niż na rynku doskonałym, sposobu obliczania optymalnej wielkości produkcji.

piątek, 21 października 2011

Wzrost stopy bezrobocia w Polsce

We wrześniu 2011 roku stopa bezrobocia wzrosła i wynosi 11,7 proc.. Jest to pierwszy wzrost od marca. W następnych miesiącach może być gorzej, na skutek wejścia w kolejną cykliczną recesję.
Liczba zarejestrowanych w urzędach pracy osób wzrosła we wrześniu o 7,5 tys. i wyniosła ponad 1,86 mln. osób, a stopa bezrobocia zwiększyła się o 0,1 pkt proc. do 11,7 proc.(wyniki szacunkowe resortu pracy). W tym czasie pracodawcy zgłosili do urzędów pracy tylko 68,5 tys. ofert zatrudnienia (o ponad 30 proc. mniej niż przed rokiem).

Według resortu pracy wzrost bezrobocia związany jest m.in. z zakończeniem prac sezonowych np. w turystyce i małej gastronomii. Ponadto do rejestru bezrobotnych wróciła część osób, które uczestniczyły w różnych aktywnych formach przeciwdziałania bezrobociu, m.in. stażystów.

Według informacji dyrektorów urzędów pracy średnio tylko 60 proc. stażystów podpisuje umowę o pracę po zakończeniu stażu. Jednocześnie środków na walkę z bezrobociem jest w tym roku aż o 54 proc. mniej niż przed rokiem. To oznacza, że mniej bezrobotnych odbywa staże lub otrzymuje finansowe wsparcie na założenie własnego biznesu. Bezrobocie wzrosło również dlatego, że wielu pracodawców nie odnawia z pracownikami umów na czas określony po ich wygaśnięciu. Należy przypuszczać, że wynika to głównie z narastania niepewności w gospodarce światowej.
Pracodawcy obawiają się przyszłości i dlatego coraz częściej zamiast tworzenia nowych etatów, wydłużają czas pracy pracowników, jeśli otrzymują dodatkowe zamówienia na wyroby lub usługi.

Perspektywy nie są klarowne, ponieważ liczba miejsc pracy może się kurczyć w wyniku pogorszenia koniunktury gospodarczej. Na przełomie roku strefa euro może wejść w cykliczną recesję, którą odczuje również Polska – twierdzi Arkadiusz Krześniak, główny ekonomista Deutsche Banku Polska. Dlatego według jego prognoz w grudniu stopa bezrobocia może wzrosnąć do 12,5 proc. Inny ekonomista uważa, że może się ona zwiększyć do 12,6 proc. Gdyby te prognozy się sprawdziły, to liczba bezrobotnych przekroczy 2 mln.

W związku z powyższym nie ma szans, aby w końcu roku stopa bezrobocia osiągnęła poziom 10,9 proc.- jak przyjął rząd w projekcie budżetu na przyszły rok.

Stagnacja gospodarcza USA

Stany Zjednoczone od dwóch lat znajdują się w gospodarczej stagnacji, ponieważ rząd skupił swoją uwagę na pomocy dla wielkich korporacji, a zaniedbał mały biznes. Małe firmy zatrudniające kilku pracowników sięgają po drastyczne środki, aby utrzymać się na powierzchni. Dziś zwalniają pracowników ponieważ nie mogą liczyć na pomoc rządu oraz bankowe kredyty na rozwój. Natomiast wielkie korporacje zwiększają produkcję, przyjmują do pracy pracowników i osiągają dochody, ale to małe i średnie przedsiębiorstwa wypracowują połowę PKB.

Ogłaszając we wrześniu American Jobs Act program tworzenia nowych miejsc pracy – Barack Obama podkreślił różnicę między korporacjami, które odzyskały rentowność, a upadającymi małymi firmami. Obama uważa, że odrodzenie gospodarki zależy od małych firm. Niewielkie biznesy – którymi według definicji są przedsiębiorstwa zatrudniające do 500 pracowników, stanowią 99 proc. wszystkich firm w USA, zatrudniając aż 2/3 osób w sektorze prywatnym i wypracowujące połowę PKB. Różnica w kondycji małych przedsiębiorstw oraz wielkich spółek tłumaczy dlaczego największa gospodarka świata znajduje się w recesji.

Mali przedsiębiorcy skarżą się przede wszystkim na trudności z otrzymaniem kredytu. Z jednej strony aż 2/3 członków NFIB twierdzi, że popyt jest tak słaby, że nie potrzebują pożyczek. Z drugiej ci, którzy chcą wziąć kredyt skarżą się na uprzywilejowanie dużych firm i uzależnienie od dobrej woli bankierów. Dla tworzenia nowych miejsc pracy ważniejsza jest dostępność kredytów dla nowych przedsiębiorców niż udzielanie pożyczek już istniejącym firmom.- mówi Diane Swonk z firmy finansowej z Chicago. Bankowe zaostrzenie przepisów udzielania kredytów powstrzymały spontaniczność w zakresie zakładania firm w garażach i pokojach własnych domów. Pomimo, że Administracja Małych Firm (SBA) stworzyła program udzielania pożyczek dla małych przedsiębiorstw ( wart 30 mld dol.), firmy narzekają, że banki odmawiają udzielania kredytów tym firmom, które istnieją na rynku krócej niż dwa lata.

Trudności z dostępem do kredytu tłumaczą wielką zagadkę gospodarczej kondycji Ameryki. Amerykanie nie otwierają własnych firm co powoduje, że nie ma żadnych impulsów do przełamania recesji. Należy podkreślić, że często gospodarczy krach jest postrzegany jako motywacja do odnowy: dużo firm bankrutuje ale również dużo powstaje nowych, ponieważ zwalniani pracownicy tworzą dla siebie miejsca pracy. Z powodu zawirowań gospodarczych powstało dużo znanych amerykańskich spółek np. Procter &Gamble, IBM, General Electric , General Motors, United Technologies, Hewlett – Packard i FedEx.

Obecnie nic podobnego się nie wydarzyło. W sierpniu 2008 roku 5,8 mln Amerykanów pracowało we własnych firmach, a 10,3 mln pracowało na zasadzie samozatrudnienia bez rejestracji przedsiębiorstwa. W sierpniu tego roku liczby te spadły do 5,2 mln oraz 9,5 mln osób.

Comiesięczne wyniki badania nastrojów przedsiębiorców prowadzone przez NFIB pokazują znaczne zaniepokojenie z powodu nadmiernych federalnych regulacji (podatków i biurokracji). Szczególnie małe firmy skarżą się, że ciężary nakładane przez Waszyngton stale rosną.

Pierwszym numerem na liście ciężarów jest prezydencka reforma ochrony zdrowia, zgodnie z którą od 2014 roku na firmy zatrudniające ponad 50 osób, będą nakładane kary, jeśli nie będą pokrywały opłat ubezpieczenia medycznego pracowników.

czwartek, 20 października 2011

Gospodarka remontowa w przedsiębiorstwie

W poprzednich postach na temat środków trwałych podałam przyczyny technicznego zużycia poszczególnych elementów środków trwałych a między innymi zwróciłam uwagę na intensywność i warunki eksploatacji oraz sposób eksploatacji, co ściśle wiąże się z gospodarką remontowa w przedsiębiorstwie.

Jednym z warunków utrzymania ciągłości produkcji, a tym samym wykorzystywania w jak najwyższym stopniu zdolności produkcyjnej, jest zapewnienie sprawności środków trwałych.

W interesie przedsiębiorcy leży podejmowanie wszelkich działań, które przyczyniają się do utrzymania właściwego stany technicznego rzeczowego majątku trwałego i przeciwdziałają jego przedwczesnemu zużyciu. Czynności te mogą mieć charakter zapobiegawczy i zapobiegawczo – odtworzeniowy. Charakter zapobiegawczy maja czynności konserwacyjne i przeglądy.

Czynności konserwacyjne obejmują: czyszczenie, mycie, smarowanie maszyn i urządzeń, regulowanie mechanizmów. Powinny być one wykonywane systematycznie, warunkują bowiem właściwą pracę maszyn i mogą przyczynić się do zmniejszenia częstotliwości remontów.

Przeglądy polegają na sprawdzeniu stanu technicznego środka trwałego, zwykle w pewnych odstępach czasu lub po określonym czasie eksploatacji. Przeglądy umożliwiają ustalenie zakresu i terminu remontu.

Charakter zapobiegawczo – odtworzeniowy mają remonty środków trwałych. Zakres prac wykonywanych podczas remontu stał się podstawą wyodrębnienia remontów bieżących, średnich i głównych ( kapitalnych ).

Remont bieżący obejmuje niewielki zakres prac, np. naprawę lub wymianę drobnych części, regulację mechanizmów. Trwa krótko, nie powoduje dłuższych przerw w pracy.
Remont średni obejmuje szerszy zakres prac – oprócz prac typowych dla remontu bieżącego dokonuje się wymiany zużytych ważniejszych części i elementów. Wiąże się to zwykle z koniecznością demontażu i wyłączenia remontowanego obiektu z użytkowania.

Remont główny ( kapitalny ) obejmuje szeroki zakres prac, które maja przywrócić środkom trwałym sprawność i użyteczność zbliżoną do stanu pierwotnego. Aby to osiągnąć konieczny jest demontaż remontowanego obiektu i gruntowna naprawa obejmująca zarówno wymianę zużytych drobnych części i elementów, jak też wymianę lub regenerację podstawowych części i zespołów. Na czas remontu głównego obiekt wyłączony jest z użytkowania.

Właściwa gospodarka remontowa przyczynia się do utrzymywania należytego stanu środków trwałych, zmniejsza ich awaryjność, a tym samym zapobiega przestojom oraz wydłuża ich żywotność ( okres eksploatacji ).

Amortyzacja i umorzenie środków trwałych

Środki trwałe wykorzystywane w przedsiębiorstwie ulegają stopniowemu zużyciu. Kwota o jaką obniża się wartość środków trwałych w trakcie produkcji jest wliczona w koszty wytwarzania konkretnych wyrobów. Dla prawidłowego obliczenia kosztów poniesionych na wytworzenie wyrobu ( i ustalenie ceny sprzedaży pokrywającej faktycznie poniesione koszty) niezbędne jest uwzględnienie wartości zużycia środków trwałych.

Wyrażone w pieniądzu zużycie środków trwałych, wliczane w koszty nosi nazwę amortyzacji. Natomiast zmniejszanie wartości środków trwałych o kwotę wyrażającą ich zużycie nosi nazwę umorzenia. Wartość umorzenia i amortyzacji jest taka sama – powinna ona odzwierciedlać wielkość faktycznego zużycia środka trwałego. W praktyce nie ma jednak możliwości określenia wartościowo rzeczywistego zużycia poszczególnych środków trwałych np. w ciągu miesiąca, roku. Dlatego podmioty gospodarcze mają obowiązek stosowania stawek procentowych amortyzacji określonych przepisami prawa. Wysokość tych stawek jest zróżnicowana, a podstawą tego zróżnicowania jest przypuszczalny okres eksploatacji określonego rodzaju środka trwałego w typowych warunkach.

Poprawne obliczenie amortyzacji środka trwałego polega na tym, aby zakwalifikować go do odpowiedniej grupy, podgrupy i rodzaju, posługując się Klasyfikacją Środków Trwałych. Następnie na podstawie załącznika do ustaw o podatku dochodowym ( od osób fizycznych lub osób prawnych ) zawierającego wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych należy przyporządkować odpowiednią stawkę procentową.

W kosztach przedsiębiorstwa amortyzację oblicza się co miesiąc.

Nasuwa się pytanie: W jakim celu w przedsiębiorstwie oblicza się amortyzację?

Odpowiedź brzmi: Amortyzację oblicza się po to, aby móc wliczyć w koszty działalności przedsiębiorstwa koszty zużycia środków trwałych. Dzięki temu można ustalić cenę wyrobu, która pokryje całkowite koszty poniesione na ich wytworzenie. Jeśli ten warunek jest spełniony, to po sprzedaży wyrobów następuje zwrot kosztów, w tym kosztów zużycia środków trwałych. Odzyskiwane środki pozwalają na gromadzenie funduszy na finansowanie zakupu nowych środków trwałych, a więc na ich odtwarzanie.

Umorzenie środków trwałych jest kumulowane przez cały okres naliczania amortyzacji ( w danym roku jest to ta sama kwota ). Umożliwia to ustalanie wartości bieżącej ( netto ) środka trwałego w każdym momencie. Oblicza się ją pomniejszając wartość początkową środka trwałego o skumulowane umorzenie.
Wartość bieżąca informuje o tym, jaka kwota może być jeszcze zaliczona w koszty z tytułu amortyzacji. Natomiast porównanie wartości bieżącej z wartością początkową informuje o stopniu zużycia majątku trwałego.

środa, 19 października 2011

Środki trwałe i ich zużycie

Środki trwałe to rzeczowe składniki majątku przedsiębiorstwa, pełniące rolę środków pracy i spełniające następujące warunki:
• są kompletne i zdatne do użytku w chwili przyjęcia ich do używania,
• są przeznaczone na potrzeby jednostki gospodarczej,
• przewidywany okres ich ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż rok.

Do środków trwałych zalicza się w szczególności:
• nieruchomości ( grunty własne ),
• prawo wieczystego użytkowania gruntów, budynki i budowle, spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu
użytkowego,
• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
• ulepszenia obcych środkach trwałych,
• inwentarz żywy.
Wymienione składniki są nieodzowną grupą majątku, zwłaszcza w przedsiębiorstwach prowadzących działalność produkcyjną, handlową, usługową. Mają one zwykle dużą wartość, co oznacza, że wymagają angażowania znacznego kapitału.

W gospodarce środkami trwałymi istotnym problemem jest ich zużywanie się powodowane różnymi przyczynami. Biorąc pod uwagę te przyczyny wyróżnia się zużycie fizyczne (techniczne), i zużycie ekonomiczne (moralne).

Zużycie fizyczne to obniżanie się sprawności użytkowej środka trwałego spowodowane jego eksploatacją. Techniczne zużycie poszczególnych elementów środków trwałych przyczynia się do spadku wydajności, wzrostu przestojów związanych z awariami i remontami, pogorszenia jakości produkowanych wyrobów. Oznacza to zmniejszenie możliwości wytwórczych i konkurencyjności przedsiębiorstwa na rynku. Szybkość i zakres zużycia fizycznego zależą przede wszystkim od intensywności i warunków eksploatacji, a także od sposobu eksploatacji (przeglądy, konserwacja i remonty, fachowość i dbałość pracowników obsługujących).

Zużycie ekonomiczne to starzenie się środków trwałych spowodowane ciągłym postępem technicznym, dzięki któremu pojawiają się na rynku nowocześniejsze, wydajniejsze środki trwałe (dotyczy to zwłaszcza maszyn i urządzeń). Użytkowanie sprawnych technicznie lecz przestarzałych środków trwałych staje się nieopłacalne, a więc nieuzasadnione w sensie ekonomicznym. Można temu przeciwdziałać przez modernizację, lecz nie zawsze jest ona możliwa i opłacalna. Zużycie ekonomiczne może być przyczyną wycofania środka trwałego z eksploatacji mimo zachowania jego sprawności technicznej.

Przedstawiony powyżej materiał wskazuje, że każdy przedsiębiorca powinien zwracać szczególną uwagę na zużywanie się środków trwałych zarówno fizyczne jak i ekonomiczne oraz starać się temu przeciwdziałać.

Środki gospodarcze przedsiębiorstwa

Do prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo potrzebna jest określona baza osobowa oraz materialna w postaci majątku trwałego ( nieruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu ) i obrotowego ( materiały, produkty, towary, środki pieniężne ). Pozyskiwanie wymienionych elementów wymaga zaangażowania odpowiedniego kapitału na dłuższy lub krótszy czas.

Do majątku trwałego ( aktywów trwałych ) są zaliczane w przedsiębiorstwie składniki funkcjonujące w tej samej postaci przez długi czas, obsługujące wiele cykli gospodarczych, zużywające się stopniowo. Od strony formalnej biorąc, do tej grupy należą te składniki majątku, których przewidywany okres użytkowania wynosi ponad rok.

Majątek obrotowy ( aktywa obrotowe ) to rzeczowe i finansowe elementy majątku przedsiębiorstwa, charakteryzujące się zmianą postaci naturalnej w stosunkowo krótkim czasie. Uczestnicząc w cyklu gospodarczym, ciągle zmieniają swoją postać. Na przykład przedsiębiorstwo prowadzące działalność gastronomiczną musi kupować surowce( warzywa, mięso, drób, przyprawy, ryby ) co wiąże się z zamianą pieniądza na rzeczowy składnik majątkowy , następnie surowce te w procesie produkcyjnym staja się potrawami (wyrobami), tzn. następuje zamiana jednej postaci rzeczowej na inną, również rzeczową. Sprzedaż wyrobów wiąże się ze zmianą postaci rzeczowej w pieniądz.

Wyodrębnianie majątku trwałego i obrotowego powoduje konieczność określania potrzeb finansowych przedsiębiorstwa ( zaangażowanie środków pieniężnych na długi lub krótki okres ), sposobu uwzględniania w kosztach zużywanego majątku oraz gospodarowania tymi składnikami.

Składniki majątku trwałego mogą występować w przedsiębiorstwie w formie:
• wartości niematerialnych i prawnych,
• rzeczowego majątku trwałego,
• należności długoterminowych,
• inwestycji długoterminowych.

Wartości niematerialne i prawne to nabyte przez przedsiębiorstwo prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania. Do wartości niematerialnych i prawnych należą:
• koszty prac rozwojowych,
• wartość firmy ( różnica między ceną nabycia jednostki lub zorganizowanej
jej części a niższą od niej wartością godziwą aktywów netto nabytej
jednostki lub jej części,
• inne wartości niematerialne i prawne np. prawa autorskie, prawa do
projektów, wynalazków, patentów, znaków towarowych, licencji oraz
programy komputerowe.

Rzeczowe składniki majątku trwałego to:
• grunty własne, prawo wieczystego użytkowania,
• budynki i budowle, w tym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
• urządzenia techniczne i maszyny,
• środki transportu,
• pozostałe środki trwałe,
• środki trwałe w budowie.

Należności długoterminowe obejmują ogół należności, których okres wymagalności jest dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia bilansowego.

Inwestycje długoterminowe to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych np. odsetek, dywidend, różnicy między ceną zakupu i sprzedaży. Inwestycja długoterminowe mogą mieć formę nieruchomości, wartości niematerialnych i prawnych, aktywów finansowych.

wtorek, 18 października 2011

Inwestycje - ich rodzaje i ocena efektywności

W polskiej rzeczywistości gospodarczej przez wiele lat inwestycje były utożsamiane z nakładami finansowymi ponoszonymi na tworzenie lub powiększanie zasobów środków trwałych. W związku z przekształceniami własnościowymi w gospodarce i powstaniem rynku kapitałowego zakres pojęcia inwestycji uległ rozszerzeniu.

Termin inwestycje można objaśnić jako angażowanie środków finansowych w przedsięwzięcia, które mogą przyczynić się do osiągnięcia korzyści (dochodu) przez inwestora.

Klasyfikację inwestycji można przeprowadzić wg. różnych kryteriów np. według okresu na jaki angażowane są środki finansowe, według sposobu finansowania.

Jeden z podstawowych podziałów bierze pod uwagę rodzaj zasobów, w które angażowane są środki finansowe. W związku z tym wyróżnia się:
• inwestycje rzeczowe,
• inwestycje niematerialne np. zakup licencji,
• inwestycje finansowe np. zakup papierów wartościowych,
• inwestycje w kapitał ludzki np. finansowanie zdobywania wiedzy.

Inwestycje rzeczowe polegają na wykorzystywaniu środków finansowych na wybudowanie lub zakup rzeczowego majątku trwałego. Inwestycje rzeczowe mają na celu odtworzenie zużytego majątku lub jego powiększenie.

Podejmowanie decyzji związanych z pozyskiwaniem środków trwałych wymaga tak jak przy wszystkich przedsięwzięciach dokonania rachunku opłacalności. Podstawowe wskaźniki wykorzystywane do tego celu to okres zwrotu nakładów i prosta stopa zwrotu.

Okres zwrotu nakładów to czas, w jakim przewidywane jest odzyskanie nakładów poniesionych na realizację inwestycji z nadwyżek finansowych. Nadwyżka finansowa to zysk netto przedsiębiorstwa powiększony o amortyzację. Czas zwrotu nakładów można określić również jako okres, w którym przewidywana skumulowana nadwyżka finansowa zrówna się z poniesionymi nakładami inwestycyjnymi.
Z punktu widzenia efektywności inwestycji korzystniejszy jest jak najkrótszy okres zwrotu.

Prosta stopa zwrotu określa stosunek oczekiwanego rocznego zysku z przedsięwzięcia inwestycyjnego do nakładów inwestycyjnych, czyli do kapitału zaangażowanego w przedsięwzięcie. Pozwala ona ocenić, na ile angażowanie kapitału w dane przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne w porównaniu z innymi możliwościami wykorzystania tego kapitału.

Należy podkreślić, że inwestycje krótkoterminowe wchodzą w skład majątku obrotowego, obejmują zakupione udziały, akcje, papiery wartościowe przeznaczone do zbycia przed upływem roku. Do inwestycji krótkoterminowych należą także środki pieniężne ( krajowa i zagraniczna gotówka w kasie, jak również ulokowana na rachunkach bankowych ) oraz czeki, i weksle obce, które należy wykupić w ciągu trzech miesięcy.

Inwestycje długoterminowe wchodzą w skład majątku trwałego i zalicza się do nich: nieruchomości inwestycyjne, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe oraz inne inwestycje długoterminowe jak dzieła sztuki, metale szlachetne, eksponaty muzealne.

Pozyskiwanie kapitału na finansowanie działalności gospodarczej

Z prowadzeniem działalności gospodarczej wiąże się konieczność zaangażowania odpowiedniego kapitału. Pierwszy kapitał musi być wniesiony przez założyciela lub założycieli firmy. Finansowanie obce (np. kredyty) można uzyskać dopiero po pewnym okresie działalności. Nowe firmy muszą zwykle dysponować dużym zabezpieczeniem kredytu, np. hipoteką.

Wysokość kapitału założycielskiego warunkują przede wszystkim:
1. uregulowania prawne,
2. rzeczywiste zapotrzebowanie firmy na kapitał niezbędny do sfinansowania
czynników produkcji ( środków pracy, przedmiotów pracy, pracy ludzkiej ).

Uregulowania prawne określające granice minimalnego kapitały własnego (założycielskiego) zawarte są w kodeksie spółek handlowych i dotyczą:
a/ spółki akcyjnej, w której minimalny kapitał założycielski musi wynosić co najmniej 100 000 PLN,
b/ spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której ten kapitał musi wynosić co najmniej 50 000 PLN,
c/ spółki komandytowo-akcyjnej, w której kapitał założycielski musi wynosić także co najmniej 50 000 PLN.

Pozostałe spółki oraz indywidualni przedsiębiorcy kształtują wysokość kapitału własnego według własnych potrzeb i możliwości.
Oprócz kapitałów własnych, w finansowaniu działalności przedsiębiorstw wykorzystywane są kapitały obce. Stanowią one własność innych podmiotów i podlegają zwrotowi w określonym umową terminie.

Podstawowymi formami kapitałów obcych są kredyty bankowe, pożyczki, finansowanie poprzez emisję dłużnych papierów wartościowych, a także przez leasing.
Kredyt bankowy to środki pieniężne jakie ma do dyspozycji kredytobiorca. Podstawą do dysponowania tymi środkami jest umowa zawarta między bankiem a kredytobiorcą, określająca kwotę kredytu, warunki oprocentowania, wysokość prowizji, warunki spłaty i sposób zabezpieczenia. Udzielenie kredytu jest uwarunkowane przede wszystkim posiadaniem przez kredytobiorcę zdolności kredytowej, rozumianej jako zdolność do spłaty w terminach umownych zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami. Przy udzielaniu kredytu banki przywiązują szczególną wagę do skuteczności zabezpieczenia kredytu.

Najczęstsze formy zabezpieczenia to:
• zastaw,
• hipoteka,
• gwarancja,
• poręczenie według prawa cywilnego
• weksel In blanco,
• blokada środków na rachunku bankowych.

Pożyczka jest formą kredytu gotówkowego lub bezgotówkowego zaciągniętego w sektorze poza bankowym lub bankowym. Umowa pożyczki należy do czynności cywilnoprawnych. Pożyczka może być udzielona przedsiębiorstwu na długie lub krótkie okresy, a nawet na czas nieoznaczony.

Finansowanie poprzez emisję dłużnych papierów wartościowych polega na tym, że przedsiębiorstwo, które jest emitentem, sprzedaje te papiery, zaciągając pożyczkę u wielu wierzycieli na okres długi np. obligacje o odległym terminie wykupu przez emitenta lub krótki np. krótkoterminowe papiery dłużne.
Kosztem tak pozyskiwanych środków są odsetki płacone nabywcom papierów wartościowych oraz wydatki związane z emisją.

Formą finansowania obcego jest leasing.

Proponuję zapoznanie się z moim postem z 25.06.2011r. pod tytułem „Leasing” oraz z postem z 17.07.2011r. pod tytułem „Kredyt czy leasing konsumencki”. Odnośnie drugiego postu najnowsze dane ukażą się w styczniu 2012r.

poniedziałek, 17 października 2011

Rozpoczęcie działalności gospodarczej - ciąg dalszy

6. Rejestracja w urzędzie skarbowym dla potrzeb VAT. Oprócz uzyskania numeru NIP, przy rozpoczęciu działalności gospodarczej należy zarejestrować się jako podatnik VAT ( składając zgłoszenie na formularzu VAT-R ). Można też wybrać zwolnienie od podatku VAT, jeśli obroty roczne nie przekroczą określonej przepisami kwoty. Wybór zwolnienia wymaga złożenia w urzędzie skarbowym ( przed dokonaniem pierwszej sprzedaży ) zgłoszenia na formularzu VAT-6. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przekroczenia granicznych obrotów w ciągu roku. Należy się wówczas zarejestrować, składając zgłoszenie VAT-R.

7. Wybór formy opodatkowania podatkiem dochodowym ,
• spółki mające osobowość prawną ( akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością )
nie mogą wybierać formy opodatkowania podatkiem dochodowym. Są one obciążone
podatkiem dochodowym w jednakowej wysokości, zgodnie z ustawą o podatku
dochodowym od osób prawnych,
• problem wyboru dotyczy tylko osób fizycznych prowadzących działalność
niewielkich rozmiarów. Do wyboru pozostają:
- opodatkowanie na zasadach ogólnych ( podatkowa księga przychodów i
rozchodów lub księgi rachunkowe ),
- opodatkowanie zryczałtowane ( w formie ryczałtu od przychodów
ewidencjonowanych lub karty podatkowej ).
Należy pamiętać, że mamy obowiązek powiadomienia urzędu skarbowego o wybranej formie opodatkowania i zaprowadzenia wymaganej ewidencji dla potrzeb podatku dochodowego.

8. Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego i funduszy.
Osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu, natomiast dobrowolnie – chorobowemu. Musi też opłacać składki na Fundusz Pracy. Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy zgłosić się w ciągu 7 dni od rozpoczęcia wykonywania działalności. Zgłoszenie dokonywane jest na odpowiednich formularzach.
Niektóre firmy muszą dodatkowo dokonywać opłat oprócz Funduszu Pracy na:
- Fundusz Świadczeń Pracowniczych,
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

9. Uzgodnienia z sanepidem.
Czynność bardzo ważna w działalności handlowej i gastronomicznej.

10. Zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP).
Firma, która zatrudnia pracowników, ma obowiązek w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej zawiadomić pisemnie PIP o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności gospodarczej oraz o przewidywanej liczbie pracowników.

Przedsiębiorcy rejestrujący swoją działalność w gminie mogą wykorzystać urząd gminy jako pośrednika w uzyskaniu wpisu w urzędzie statystycznym(system REGON), skarbowym (uzyskanie NIP), zgłoszenie płatnika składek ZUS. W urzędzie gminy należy wówczas oprócz wniosku o wpis złożyć komplet dokumentów do pozostałych urzędów.
Wykorzystanie tej drogi powoduje, że przedsiębiorca załatwi sprawy rejestracyjne w jednym urzędzie zamiast w czterech.

Rozpoczęcie działalności gospodarczej

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, gastronomiczna, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywane w sposób zorganizowany i ciągły.

Rozpoczęcie działalności gospodarczej wymaga podjęcia pewnych decyzji, jeszcze przed wszczęciem procedury formalnej rejestracji firmy, ponieważ jest ona w niektórych elementach odmienna dla poszczególnych form organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw.

Decyzja o rozpoczęciu określonej działalności gospodarczej powinna być poprzedzona co najmniej niżej wymienionymi czynnościami:
• rozpoznaniem popytu i podaży w tej części rynku, która obejmuje planowaną
działalność,
• rozpoznaniem podmiotów konkurencyjnych działających w otoczeniu planowanej
firmy,
• oszacowaniem ryzyka związanego z ewentualnym niepowodzeniem przedsięwzięcia,
• sporządzeniem wstępnego biznesplanu z uwzględnieniem źródeł pozyskania kapitału,
• zapoznaniem się z formami opodatkowania i wyborem najkorzystniejszej z nich dla
planowanej działalności,
• zapoznaniem się z formami organizacyjnymi przedsiębiorstw dopuszczonymi prawem
i wyborem najkorzystniejszej z nich w danych warunkach.

Wybór formy organizacyjnej podmiotu ( oprócz uwarunkowań subiektywnych przyszłego przedsiębiorcy ) uwarunkowany jest także prawnie.

Jednoosobowo można realizować pozarolniczą działalność gospodarczą w formie: przedsiębiorstwa indywidualnej osoby fizycznej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jednoosobowej spółki akcyjnej.

Ze wspólnikami przedsiębiorca może prowadzić działalność w spółce cywilnej, w spółce partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, jawnej oraz w wieloosobowych spółkach akcyjnych i z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jeśli chodzi o działalność gastronomiczną na rynku występuje i zapewne będzie występować wiele małych firm prowadzonych przez indywidualne osoby fizyczne.

W związku z rozpoczęciem działalności gospodarczej należy wykonać następujące czynności:
1. Jeśli zamierzamy prowadzić działalność gospodarczą jako indywidualna osoba fizyczna , to w urzędzie gminy musimy uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Jeśli rodzaj wykonywanej działalności wymaga koncesji lub zezwolenia , konieczne jest ich uzyskanie.
Jeśli zamierzamy prowadzić działalność w formie spółki prawa handlowego ( jawnej, partnerskiej, komandytowej , komandytowo-akcyjnej, akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością ) , to musimy spisać umowę spółki, Spółki prawa handlowego rejestrowane są w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
2. Niezależnie od formy organizacyjno-prawnej zarejestrowany przedsiębiorca musi uzyskać wpis do rejestru REGON, prowadzonego przez GUS. Rejestracji dokonujemy w urzędzie statystycznym (terenowym).

Przy rejestracji należy przedstawić:
a/ osoby fizyczne: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
b/ spółki cywilne: umowę spółki cywilnej oraz wyciąg z ewidencji prowadzonej
przez
gminę, potwierdzający zarejestrowanie każdego przedsiębiorcy będącego
wspólnikiem spółki ( lub zaświadczenie o wpisie do ewidencji każdego
wspólnika),
c/ spółki prawa handlowego: wyciąg, odpis lub zaświadczenie wpis spółki do KRS.

3. Wykonanie pieczątki firmy.

4. Założenie rachunku bankowego ( potrzebny dokument rejestracji firmy w
ewidencji działalności gospodarczej lub w KRS i w systemie REGON oraz
pieczątka.

5. Zgłoszenie prowadzenia działalności gospodarczej w urzędzie skarbowym
i uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej NIP. W tym celu na odpowiednim
formularzu składamy wniosek o nadanie numeru NIP:

- dla siebie ( jeśli nie mamy jeszcze tego numeru ),

- dla spółki, jeśli działalność ma być prowadzona w spółce.
Pozostałe czynności niezbędne do rozpoczęcia działalności gospodarczej zostaną przedstawione w następnym poście. Proszę przeczytaj !!!

niedziela, 16 października 2011

Rynek producenta i rynek konsumenta

Rynek to oferta w której sprzedawcy i nabywcy przedstawiają swoje dobra i usługi oraz przeprowadzają transakcje kupna-sprzedaży. Przedmiotem tych transakcji mogą być np. towary, waluty, papiery wartościowe, usługi. Z taką definicją rynku ściśle wiążą się pojęcia popytu i podaży.

Popyt to zapotrzebowanie na dobra lub usługi, na które konsumenci chcą przeznaczyć posiadane środki pieniężne (w określonym czasie i przy ustalonej na danym poziomie cenie).

Podaż to wielkość dóbr lub usług oferowanych na rynku do sprzedaży po danej cenie i w danym okresie.

Podaż i popyt są podstawowymi kategoriami kształtującymi wysokość cen i liczbę transakcji zawieranych na rynku. Jeśli te dwie wielkości się równoważą, to oznacza, że wytwórcy sprzedadzą oferowane towary, a nabywcy zaspokoją swoje potrzeby. Jednak taki stan jest bardzo trudno osiągnąć. Najczęściej te dwie wielkości nie są zrównoważone. Brak równowagi między podażą i popytem jest podstawą wyodrębnienia rynku sprzedawcy i rynku nabywcy.

Rynek sprzedawcy ( producenta) to sytuacja, w której popyt na dobra lub usługi jest większy od podaży tych dóbr i usług ( popyt > podaży). Świadczą o tym następujące zjawiska:
• konsumenci poszukują towarów, usług i nie mogą zaspokoić swoich potrzeb,
• ceny mają tendencję do wzrostu,
• sprzedawcy (producenci) nie są mobilizowani do obniżki kosztów i poprawy
jakości wytwarzanych dóbr i usług, ponieważ mogą sprzedać z zyskiem to,co
oferują.

Rynek nabywcy ( konsumenta) to taki rynek, na którym podaż dóbr i usług jest większa od popytu na nie ( podaż > popyt ). Objawia się to w następujący sposób:
• konsumenci oceniają walory oferowanych dóbr i usług,
• ceny mają tendencję do spadku,
• sprzedawcy prowadzą intensywną akcję reklamową, urządzają promocje, i
stosują różnorodne metody zachęcania konsumentów,
• sprzedawcy starają się obniżać koszty i poprawić jakość oferowanych dóbr
i usług.

W zależności od przedmiotu transakcji kupna – sprzedaży można wyróżnić: rynek dóbr i usług, rynek nieruchomości, rynek finansowy (kapitałowy, pieniężny, kredytowy), rynek pracy. Przedsiębiorstwa gastronomiczne są przede wszystkim uczestnikami rynku dóbr i usług, po stronie podaży ( są sprzedawcami dóbr i usług ). Prowadząc swoją działalność mogą wystąpić także jako podmioty pozostałych rynków, np. zaciągając kredyty, kupując lub sprzedając nieruchomości, zatrudniając pracowników, nabywając lub emitując papiery wartościowe.

czwartek, 13 października 2011

Gospodarka rynkowa i jej cechy

Gospodarkę w rozumieniu makroekonomicznym można określić jako działalność gospodarczą prowadzoną w danym państwie, obejmującą wytwarzanie dóbr i usług, ich podział i konsumpcję.

Gospodarka rynkowa to system ekonomiczny charakteryzujący się prywatną własnością środków produkcji oraz zaangażowaniem tych środków w działalność gospodarczą zgodnie z interesem właściciela. Dąży on do maksymalizowania swoich dochodów, więc na jego decyzje wpływa przede wszystkim mechanizm rynkowy. Oznacza to, że podejmuje działalność w tych dziedzinach w których popyt jest niezaspokojony, a ceny pozwalają osiągać zysk. Cechą charakterystyczną gospodarki rynkowej jest występowanie konkurencji oraz ograniczenie interwencji państwa w działalność podmiotów gospodarczych.

Rola państwa w gospodarce rynkowej to przede wszystkim ochrona własności prywatnej i stanowienie systemu prawnego sprzyjającego rozwojowi przedsiębiorczości oraz służącego bezpieczeństwu obrotu gospodarczego.
Gospodarka rynkowa jest przeciwieństwem gospodarki centralnie kierowanej, w której decyzje co do procesów wytwarzania, wymiany i konsumpcji podejmowane są przez państwo (rząd), a środki produkcji są własnością publiczną.

Biorąc pod uwagę sposób funkcjonowania gospodarki rynkowej można przedstawić następujące jej cechy:
• środki produkcji stanowią własność prywatną,
• właściciele tych środków mają wolny wybór w podejmowaniu decyzji
dotyczących działalności gospodarczej i kierują się własnym interesem,
• na decyzje dotyczące angażowania i alokacji środków produkcji wpływa
mechanizm cen rynkowych ( dążenie do wykorzystywania czynników produkcji
w tych dziedzinach, które przynoszą największe zyski),
• na rynku występuje konkurencja, co sprzyja interesom konsumentów,
• interwencja państwa w gospodarkę jest ograniczona do minimum.
Jedną z cech gospodarki rynkowej jest duża różnorodność podmiotów gospodarczych, które można klasyfikować według różnych kryteriów. Podstawowy podział według kryterium prawnego pozwala wyodrębnić przedsiębiorstwa mające status osób fizycznych i osób prawnych. Kryterium własnościowe dzieli przedsiębiorstwa na: państwowe, spółdzielcze, komunalne (przekazane samorządom terytorialnym), prywatne i mieszane. Ze względu na formę organizacyjną można dokonać podziału przedsiębiorstw na: państwowe, spółdzielcze, spółki, przedsiębiorstwa indywidualnych osób fizycznych. Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej można wyróżnić: przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane, rolnicze, handlowe, transportowe, gastronomiczne i inne. Biorąc pod uwagę wielkość podmiotów gospodarczych wyróżnia się: mikro -przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwa małe średnie i duże. Kryteria zaliczania przedsiębiorstw do danej grupy są określone ustawowo i obejmują wielkość średniorocznego zatrudnienia, roczne obroty netto ze sprzedaży towarów i usług oraz sumę aktywów przedsiębiorstwa.

środa, 12 października 2011

Zmiany warunków wypłacania środków z funduszy strukturalnych

Obecnie Polska jest największym beneficjentem polityki spójności. Rocznie otrzymujemy około 9,6 mld euro z unijnego budżetu. Największym problemem jest ustalenie limitu wielkości wsparcia. W obecnym budżecie Unii Europejskiej na lata 2007 – 2013 stanowi on 4 proc. PKB kraju beneficjenta.

Należy podkreślić, ze niektóre państwa, jak Rumunia i Bułgaria nie są w stanie skutecznie wykorzystać tak dużej kwoty. Stąd powstał pomysł komisarza do spraw pomocy regionalnej, Austriaka Johannesa Hahna, aby obniżyć w nowym budżecie Wspólnoty na lata 2014 – 2020 pułap pomocy do 2,5 proc. PKB.
W ubiegłym roku polski dochód narodowy po przeliczeniu po obecnym kursie (4,4 zł za euro) osiągnął 360 mld euro. Limit proponowany przez Hahna oznaczałby, że w 2010r. Polska mogłaby otrzymać maksymalnie 9 mld euro.

Załóżmy, że w nadchodzących latach kurs złotego do euro będzie nadal słabł, a wzrost gospodarczy będzie wolniejszy od spodziewanego, propozycja Komisji Europejskiej może ograniczyć wielkość wypłat strukturalnych dla naszego kraju. Oprócz tego europosłanka i była komisarz ds. pomocy strukturalnej Danuta Hubner podczas spotkania z dziennikarzami w Brukseli oświadczyła, że istnieje ryzyko, iż limit 2,5 proc. zostanie jeszcze bardziej obniżony. Nowe warunki pomocy muszą być zatwierdzone jednogłośnie przez wszystkie kraje Unii, a te będące płatnikami netto tak jak Niemcy, Holandia, Austria, Szwecja, Wielka Brytania dążą do dalszego ograniczania wypłat.

Innym problemem jest pomysł Komisji Europejskiej utworzenia odrębnego funduszu (kosztem środków na politykę spójności) na rozwój infrastruktury całej Unii Europejskiej o wartości 50 mld euro w latach 2014 – 2020. Miałby on być przeznaczony na rozwój projektów transportowych, energetycznych i ochrony środowiska w całej Unii a nie tylko w krajach biedniejszych. Środki na ten cel miałyby być wygospodarowane z całego pakietu dotacji strukturalnych (376 mld euro), a więc także kosztem dotacji dla Polski. Zasady działania funduszu są niejasne.

Nie jest również jasne, na ile korzystna będzie dla naszego kraju propozycja utworzenia od 2014r. kategorii regionów pośrednich (o poziomie rozwoju między
75 a 90 proc. średniej rozwoju Unii), które nadal korzystałyby z części funduszy strukturalnych. Z nowych regulacji skorzystałoby Mazowsze, które dzięki dynamicznemu rozwojowi Warszawy osiągnie w 2014r, 86 proc. średniej rozwoju Unii. Jednak utworzenie kategorii pośrednich może pomniejszyć pulę środków jaka zostanie dla 15 pozostałych województw.

W lipcu KE przedstawiła projekt nowego budżetu Unii na lata 2014 – 2020, który zakłada niewielkie zwiększenie wydatków na pomoc strukturalną. Jednak płatnicy netto zapowiedzieli, że będą się domagać ograniczenia łącznych wydatków z budżetu Unii.

wtorek, 11 października 2011

Podział dochodu narodowego

W poprzednim poście omówiłam sposób tworzenie dochodu narodowego, natomiast w tym artykule przedstawię jego podział na trzy fazy.

Dla przypomnienia podam, że dochód narodowy wyraża tę część rocznej produkcji dóbr i usług, która trafia do gospodarki jako dodatkowa. Aby dokonać oceny siły nabywczej społeczeństwa należy spojrzeć na tę dodatkową produkcję od strony jego dochodów Dochodem z pracy jest płaca, dochodem z kapitału jest zysk, dochodem z ziemi jest renta. Patrząc od tej strony dochód narodowy stanowi sumę wszystkich dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe w postaci zysków, odsetek, płac i rent.

Osiągnięte przez właścicieli czynników produkcji dochody, nie pozostają w całości w ich dyspozycji. W gospodarce odbywa się ich podział. Wyróżniamy trzy jego fazy: pierwotny, wtórny i ostateczny.

Podział pierwotny dokonuje się w podmiotach gospodarczych, w których jest wytwarzany. Podział ten jest dokonywany następująco:
• między pracowników w formie ich wynagrodzeń, z których część trafia do
budżetu w postaci podatku dochodowego,
• do budżetu ( część zysku odprowadzana jest jako podatek dochodowy),
• dla właściciela przedsiębiorstwa (część zysku po odliczeniu podatku
dochodowego).

Podział wtórny dotyczy tej części dochodu narodowego, która trafia do budżetu państwa lub samorządowego, gdzie następuje jej podział na rzecz podmiotów, które nie mogą samodzielnie finansować swojej działalności, ponieważ nie osiągają własnych dochodów w ogóle lub osiągane dochody nie pokrywają ich potrzeb np. policja, administracja państwowa, wojsko, emerytury.

Podział ostateczny jest dokonywany przez podmioty, które są ostatecznymi odbiorcami dochodów uzyskanych w wyniku podziału pierwotnego i wtórnego. Dochód ulega podziałowi w tej fazie na akumulację (gromadzenie środków na inwestycje) i konsumpcję.

poniedziałek, 10 października 2011

Tworzenie dochodu narodowego

Ocena koniunktury w gospodarce tak ważna dla przedsiębiorców jest dokonywana za pomocą różnych mierników, takich jak tempo i poziom wzrostu produkcji, dochodu narodowego, kształtowanie się inflacji i bezrobocia. Jednym z najważniejszych elementów, który przedsiębiorca bierze pod uwagę, konstruując swoje plany produkcyjne i handlowe jest siła nabywcza konsumentów. Do określenia siły nabywczej niezbędne jest rozeznanie w tendencjach kształtowania się dochodu narodowego i jego podziale.

Nie uda się zrozumieć pojęcia dochód narodowy i sposobu jego tworzenia, bez wyjaśnienia następujących kategorii ekonomicznych:

Dobra finalne są to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Mogą to być dobra konsumpcyjne przeznaczone do zużycia w gospodarstwach domowych np. odzież, jak również potrawy zakupione w zakładach gastronomicznych lub dobra produkcyjne nabywane przez przedsiębiorstwa np. maszyny, urządzenia zakupione do używania w zakładach gastronomicznych.

Dobra pośrednie to dobra częściowo przetworzone, zużywane w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach np. przędza wykorzystywana do produkcji tkanin, ziemniaki przeznaczone w zakładzie gastronomicznym do sporządzenia potraw.
Wartość dodana ( produkcja netto ) to przyrost wartości dóbr w wyniku procesu produkcji Arytmetycznie wartość dodaną oblicza się, odejmując od wartości dóbr wyprodukowanych w danym przedsiębiorstwie sumy zużytych czynników materialnych produkcji.

Suma wartości dodanych wszystkich przedsiębiorstw w gospodarce w ciągu roku stanowi produkt narodowy netto ( PNN ). Nie jest on równoznaczny z dochodem narodowym, ponieważ wpływy pieniężne ze sprzedaży produktów zawierają podatki pośrednie (VAT). Stąd dopiero po odjęciu od PNN podatków pośrednich otrzymujemy wielkość, która stanowi dochód narodowy (DN). Na tej podstawie można sformułować definicję:
Dochód narodowy to suma wartości dodanych ze wszystkich przedsiębiorstw w gospodarce w ciągu roku pomniejszona o podatki pośrednie. Posługiwanie się wartością dodaną przy obliczaniu dochodu narodowego pozwala uniknąć podwójnego liczenia np. sumowania wartości przędzy oraz wartości tkanin wyprodukowanych z tej przędzy i zawyżaniu rezultatów produkcji w gospodarce.

Wartość dodana w przedsiębiorstwie obejmuje:
1. Koszty płac,
2. Zyski,
3. Podatek pośredni (VAT).

Wartość przeniesiona z innych przedsiębiorstw to:
1. Koszty zużytych czynników materialnych produkcji (zakupionych dóbr
pośrednich z innych przedsiębiorstw),
2. Koszty amortyzacji.

Wartość produkcji w cenie sprzedaży brutto:
1. Wartość dodana,
2. Wartość przeniesiona z innych przedsiębiorstw.

Rynek franszyzy w Polsce

Rynek franszyzy w Polsce powoli nasyca się – przedsiębiorcy mogą wybierać już wśród 660 sieci. W tym roku ich liczba ma przekroczyć 700. Eksperci sądzą, że na zasadzie franszyzy działa już u nas nawet 1 tys. firm.

Takie prognozy nie są na rękę działającym już sieciom, które z powodu rosnącej konkurencji mają coraz to większe trudności w pozyskiwaniu partnerów do współpracy. Z tego powodu coraz więcej nich tworzy modele działalności w wersji ekspres – mniejszej i tańszej, by otworzyć się tym samym na mniej zamożnych inwestorów. Tak postąpiły już sieci Da Grasso czy Subway. – Uruchomienie restauracji w sieci Da Grasso to koszt 200 tys. zł. Na lokal w wersji ekspres potrzeba połowę tej kwoty.

Dwa modele współpracy – tańszy i droższy oferuje także sieć DDD Dobre dla Domu. Potencjalny partner może otworzyć sklep pod marką Podłogi i Drzwi za ok. 10 tys. zł lub zainwestować 80 – 100 tys. zł w jeden z formatów sklepu DDD Dobre dla Domu. Dzięki takiemu zróżnicowaniu oferty sklepy z branży wnętrzarskiej coraz częściej pojawiają się w mniejszych miastach.
Różne koncepty w ramach jednej marki proponuje również sieć OstatnieMiejsca.pl. Rozwija stacjonarne placówki z usługami turystycznymi, ale stawia też na rozwój grupy franszyzo biorców, które działają w ramach konceptu mobilnego – internetowego. Firma wychodzi naprzeciw turystom, którzy coraz częściej kupują tego typu usługi w sieci, a franszyzo biorcom odpadają koszty najmu lokalu.

Obecnie koncept mini testuje Sphinx. Pilotaż ma potrwać około pół roku. Po tym czasie powstaną zasady franszyzy dla formatu ekspres, w którym uruchomiono pięć restauracji – cztery pod marką Sphinx Ekspress i jedną pod logo Wook Express.
W tańszym koncepcie od początku roku działają trzy placówki, kolejnych dziesięć jest już zainteresowanych informuje przedstawiciel ze spółki DDD. Promocja w postaci obniżenia kosztów przystąpienia do sieci zadziałała także w Brand New Products. Sieć ta na początku lipca poinformowała o zmniejszeniu kosztów o 33 proc.

Przedsiębiorcy przystępujący do sieci płacą tylko za towar do sklepu i licencję, a od franszyzo dawcy otrzymują za darmo meble. Dzięki temu oszczędzają od 10 do nawet 30 tys. zł. Obecnie koszt całej inwestycji w sklep Brand New Products zaczyna się od 27 tys.zł. zamiast 39 tys. zł przed promocją. W pierwszym półroczu firma ta otworzyła dwa sklepy a planuje uruchamiać przynajmniej jeden miesięcznie.

Jak podlicza Profit System już 160 sieci wymaga inwestycji na poziomie 50 tys.zł. Sieci, które nie są w stanie opracować tańszej wersji swojego konceptu, obniżają koszty inwestycji. Tak postąpiło Auto-Spa, operator myjni bezdotykowych. Oprócz samego konceptu firma udostępnia również leasing na uruchomienie placówki partnerskiej i lokalizacje przy super- i hipermarketach sieci Tesco. Dopełnieniem oferty stała się własna technologia, którą Auto-Spa kieruje do franszyzo biorców oraz firm z branży paliwowej i przedstawicieli tradycyjnych myjni ręcznych.

niedziela, 9 października 2011

Gospodarka narodowa i jej struktura

Gospodarka narodowa to całokształt działań i powiązań występujących w państwie w sferze produkcji, podziału, obiegu i konsumpcji. Celem tych działań, realizowanych przez różnorodne podmioty, jest zaspokajanie potrzeb społeczeństwa tych naturalnych, wynikających z biologicznych cech organizmu człowieka oraz potrzeb wyższego rzędu, rozwój gospodarczy i wzrost poziomu życia ludności.

Do zarządzania złożonymi procesami występującymi w gospodarce są niezbędne informacje o przebiegu różnorodnych zdarzeń jakie w niej zachodzą .i kształtowaniu się wielkości makroekonomicznych. Źródłem tych informacji jest sprawozdawczość statystyczna. Przy jej sporządzaniu wykorzystywana jest klasyfikacja podmiotów gospodarczych. Od 1 stycznia1998r.struktura gospodarki narodowej została określona jako Polska Klasyfikacja Działalności ( PKD ) i jest dostosowana do standardów Unii Europejskiej. Dzięki temu wszystkie rodzaje działalności występujące w gospodarce narodowej są w sprawozdawczości pogrupowane zgodnie z kategoriami występującymi w PKD. Technicznie taką możliwość stwarza rejestr jednostek gospodarki narodowej ( system REGON ), w którym każda jednostka zostaje zakwalifikowana do odpowiedniej grupy określonej przez Polską Klasyfikację Działalności.

PKD ma pięciopoziomową strukturę, która systematyzuje każdy rodzaj działalności od poziomu najbardziej ogólnego do najbardziej szczegółowego. W strukturze tej występują sekcje, działy, grupy, klasy i podklasy. W niektórych sekcjach wyodrębnione zostały dodatkowo podsekcje.

PKD wyodrębnia 17 sekcji, oto niektóre z nich:
1. Sekcja A - Rolnictwo, łowiectwo, i leśnictwo,
2. Sekcja B - Rybactwo,
3. Sekcja C - Górnictwo,
4. Sekcja D - Przetwórstwo przemysłowe,
5. Sekcja E - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę,
6. Sekcja F - Budownictwo,
7. Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych,
motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego,
8. Sekcja H - Hotele i restauracje