Formy prawno - organizacyjne przedsiębiorstw

Pomysł na założenie i prowadzenie przedsiębiorstwa to nie wszystko. Należy wybrać jego formy prawne i organizacyjne. Nie każdą formę funkcjonowania biznesu można zastosować do każdego przedsięwzięcia np. duża międzynarodowa firma nie może funkcjonować jako przedsiębiorstwo indywidualne lub spółka cywilna, a jedynie jako spółka kapitałowa. Wymaga tego skala jej działania, rodzaje zawieranych kontraktów oraz wynikająca z nich odpowiedzialność. Dla małej, rodzinnej firmy o niewielkim kapitale i ograniczonej skali działania, najodpowiedniejszą będzie forma przedsiębiorstwa indywidualnego lub spółki cywilnej.
Dobór konkretnej formy prawno – organizacyjnej wynika z wielu czynników, z których najważniejszymi są:
• przyjęta strategia działania firmy, czyli skala i zakres działania oraz specyfika branży,
• osobiste preferencje i możliwości właściciela (posiadane zasoby kapitałowe, poziom akceptowanego ryzyka działania, zakres uprawnień właściciela),
• obowiązujące na terenie danego kraju wymagania prawne, dotyczące przepisów podatkowych, procedury zakładania i likwidowania działalności przedsiębiorstwa w zależności od wielkości ich obrotów oraz rodzaju prowadzonej działalności.
Właścicielem przedsiębiorstwa może być:
1. konkretna osoba lub osoby w przedsiębiorstwie prywatnym,
2. skarb państwa w przedsiębiorstwie państwowym,
3. społeczność lokalna miasta lub gminy w przedsiębiorstwie komunalnym,
4. członkowie spółdzielni w spółdzielniach.
W każdej formie przedsiębiorstwa, właściciel decyduje o strukturze i sposobie prowadzenia działalności oraz podziale zysków i sposobie pokrycia powstałych strat. Można wyróżnić następujące formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw:
• przedsiębiorstwa indywidualne, czyli przedsiębiorstwa jednoosobowego właściciela,
• spółki,
• spółdzielnie,
• przedsiębiorstwa państwowe,
Część z tych przedsiębiorstw posiada osobowość prawną, a część nie. Te, które posiadają osobowość prawną, mogą samodzielnie wchodzić w porozumienie z innymi przedsiębiorstwami i organizacjami, zawierać z nimi umowy oraz zaciągać kredyty. Za zobowiązania właściciele (udziałowcy) odpowiadają jedynie do wysokości swoich udziałów. Osobowość prawną posiadają spółki kapitałowe oraz spółdzielnie i przedsiębiorstwa państwowe.
Spółki osobowe i przedsiębiorstwa indywidualne nie posiadają osobowości prawnej. Oznacza to, że nie mogą samodzielnie zawierać umów ani zaciągać kredytów. Dokonują tego ich właściciele w swoim własnym imieniu, jako osoby fizyczne. Właściciele odpowiadają własnym majątkiem za zobowiązania tych spółek.