Spółki kapitałowe

W skład spółek kapitałowych zalicza się: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkę akcyjną.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o. o) jest obecnie dominującym typem spółek handlowych. Do jej utworzenia potrzebny jeden lub więcej założycieli. Może być powołana w każdym celu prawnie dopuszczalnym, posiada osobowość prawną. Umowa spółki powinna być zawiązana w formie aktu notarialnego. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podlega wpisowi do rejestru sądowego,
Wspólnicy, jako współwłaściciele spółki wnoszą do spółki wkłady w formie pieniężnej lub rzeczowej, które tworzą kapitał zakładowy spółki. Wkład w formie niepieniężnej np. w postaci budynków , maszyn, urządzeń, surowców nosi nazwę aportu. Kapitał zakładowy spółki jest dzielony na udziały o równej lub nierównej wysokości, zależnie od umowy spółki.
Obowiązujące przepisy przewidują, że kapitał zakładowy spółki z o .o. powinien wynosić co najmniej 50 000 PLN. Powiększenie kapitału własnego spółki może nastąpić w drodze dopłat do wkładów lub przyjęcia dodatkowych wspólników, co musi znaleźć odzwierciedlenie w rejestrze spółki. Posiadanie określonego kapitału spółki, jako wymaganie bezwzględne, jest jednym z podstawowych czynników różniących spółkę z o. o. od spółki cywilnej lub spółki jawnej.
Wspólnicy spółki odpowiadają za jej zobowiązania tylko do wysokości wkładów i w takim samym zakresie uczestniczą w stratach. Występują tu dwa odrębne rodzaje majątku: majątek spółki i majątek osobisty wspólników. Wyjątek stanowią zobowiązania z tytułu podatków wobec Skarbu Państwa, wtedy wspólnicy będący członkami zarządu spółki odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem. Organami władz spółki są: zgromadzenie wspólników, rada nadzorcza, komisja rewizyjna i zarząd.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najbardziej rozpowszechnioną formą organizacyjną mniejszych i średnich przedsiębiorstw i jest uznawana przez ustawodawstwa prawie wszystkich krajów rozwiniętych gospodarczo.
Spółka akcyjna jest spółką kapitałową o osobowości prawnej, tworzoną przez notarialnie sporządzony statut spółki oraz wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Charakterystyczną cechą spółki akcyjnej jest kapitał zakładowy spółki, zwany kapitałem akcyjnym o minimalnej wysokości 100 tys., który dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.
Akcjonariusze odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości posiadanych przez nich akcji, a więc nie odpowiadają swoim majątkiem osobistym. Wyjątkiem są akcjonariusze będący członkami zarządu – którzy podobnie jak w spółce z o. o. odpowiadają za zobowiązania spółki z tytułu zaległych podatków solidarnie, całym swoim majątkiem. Zysk spółki jest dzielony w stosunku do liczby akcji.
Akcje jako papiery wartościowe są przedmiotem obrotu handlowego, można więc je kupić i sprzedać jak każdy inny towar. Wykorzystując rynek kapitałowy, spółki akcyjne są w stanie zgromadzić duże kapitały i dlatego forma spółki akcyjnej jest typowa dla dużych i bardzo dużych przedsiębiorstw przemysłowych,, handlowych, komunikacyjnych oraz banków i towarzystw ubezpieczeniowych.
Akcje mogą mieć formę akcji na okaziciela lub akcji imiennych. Spółka również może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach, zwane akcjami uprzywilejowanymi.
Organami spółki akcyjnej – podobnie jak spółki z o. o. są: walne zgromadzenie, rada nadzorcza, komisja rewizyjna i zarząd
Akcjonariusze otrzymują z tytułu posiadanych akcji część zysku osiągniętego przez spółkę w danym roku. Ta część zysku przeznaczona przez walne zgromadzenie na wypłatę akcjonariuszom nosi nazwę dywidendy. Można również część zysku przeznaczyć na dodatkowe wynagrodzenie dla członków zarządu, zwane tantiemami.