Inwestycje - ich rodzaje i ocena efektywności

W polskiej rzeczywistości gospodarczej przez wiele lat inwestycje były utożsamiane z nakładami finansowymi ponoszonymi na tworzenie lub powiększanie zasobów środków trwałych. W związku z przekształceniami własnościowymi w gospodarce i powstaniem rynku kapitałowego zakres pojęcia inwestycji uległ rozszerzeniu.

Termin inwestycje można objaśnić jako angażowanie środków finansowych w przedsięwzięcia, które mogą przyczynić się do osiągnięcia korzyści (dochodu) przez inwestora.

Klasyfikację inwestycji można przeprowadzić wg. różnych kryteriów np. według okresu na jaki angażowane są środki finansowe, według sposobu finansowania.

Jeden z podstawowych podziałów bierze pod uwagę rodzaj zasobów, w które angażowane są środki finansowe. W związku z tym wyróżnia się:
• inwestycje rzeczowe,
• inwestycje niematerialne np. zakup licencji,
• inwestycje finansowe np. zakup papierów wartościowych,
• inwestycje w kapitał ludzki np. finansowanie zdobywania wiedzy.

Inwestycje rzeczowe polegają na wykorzystywaniu środków finansowych na wybudowanie lub zakup rzeczowego majątku trwałego. Inwestycje rzeczowe mają na celu odtworzenie zużytego majątku lub jego powiększenie.

Podejmowanie decyzji związanych z pozyskiwaniem środków trwałych wymaga tak jak przy wszystkich przedsięwzięciach dokonania rachunku opłacalności. Podstawowe wskaźniki wykorzystywane do tego celu to okres zwrotu nakładów i prosta stopa zwrotu.

Okres zwrotu nakładów to czas, w jakim przewidywane jest odzyskanie nakładów poniesionych na realizację inwestycji z nadwyżek finansowych. Nadwyżka finansowa to zysk netto przedsiębiorstwa powiększony o amortyzację. Czas zwrotu nakładów można określić również jako okres, w którym przewidywana skumulowana nadwyżka finansowa zrówna się z poniesionymi nakładami inwestycyjnymi.
Z punktu widzenia efektywności inwestycji korzystniejszy jest jak najkrótszy okres zwrotu.

Prosta stopa zwrotu określa stosunek oczekiwanego rocznego zysku z przedsięwzięcia inwestycyjnego do nakładów inwestycyjnych, czyli do kapitału zaangażowanego w przedsięwzięcie. Pozwala ona ocenić, na ile angażowanie kapitału w dane przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne w porównaniu z innymi możliwościami wykorzystania tego kapitału.

Należy podkreślić, że inwestycje krótkoterminowe wchodzą w skład majątku obrotowego, obejmują zakupione udziały, akcje, papiery wartościowe przeznaczone do zbycia przed upływem roku. Do inwestycji krótkoterminowych należą także środki pieniężne ( krajowa i zagraniczna gotówka w kasie, jak również ulokowana na rachunkach bankowych ) oraz czeki, i weksle obce, które należy wykupić w ciągu trzech miesięcy.

Inwestycje długoterminowe wchodzą w skład majątku trwałego i zalicza się do nich: nieruchomości inwestycyjne, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe oraz inne inwestycje długoterminowe jak dzieła sztuki, metale szlachetne, eksponaty muzealne.