Charakterystyka działalności usługowej

Działalność usługowa polega na wykonywaniu czynności, które zaspokajają potrzeby ludzkie. Cechą charakterystyczną usług jest to, że ich rezultaty nie przyjmują w zasadzie postaci rzeczowej, nie stwarzają bezpośrednio nowych dóbr.

W skład usług wchodzą:
1. usługi na cele produkcyjne, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych, obejmujące wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność produkcyjną;

2. usługi świadczone na cele konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej na rzecz jednostek wchodzących w skład gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności.

Wśród usług na cele produkcyjne, które stanowią przedłużenie procesu produkcji i są wykonywane przez jeden podmiot gospodarczy na zlecenie innego podmiotu wyróżnia się:
• czynności o charakterze remontowym, naprawczym, konserwacyjnym;
• czynności będące współdziałaniem w procesie produkcji, ale nie tworzące bezpośrednio nowych wyrobów, a polegające na powiększeniu wartości przedmiotów wytwarzanych przez inne przedsiębiorstwo np. niklowanie wyrobów z zakładów metalowych, farbowanie, natryskiwanie metalami, malowanie tkanin dostarczonych przez fabrykę włókienniczą;
• roboty instalacyjne i montażowe na miejscu przeznaczenia produktu, np. montaż maszyn;
• niektóre szczególne czynności usługowe, bezpośrednio lub pośrednio związane ze sferą produkcji, np. przerób złomu, naprawy i konserwacje przemysłowych urządzeń chłodniczych i wentylacyjnych, odzyskiwanie materiałów niemetalowych z odpadów, rozprowadzanie paliw gazowych przez sieci rozdzielcze;
• czynności polegające na obsłudze procesu produkcyjnego w gospodarstwach rolnych i ogrodniczych np. zbiór zbóż sprzętem usługodawcy wraz z obsługą, usługi agrolotnicze, usługi związane z produkcją zwierzęcą;
• usługi budowlane związane z obiektami produkcyjnymi oraz wykonywane na rzecz podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością produkcyjną;
• obsługę transportową jednostek sfery produkcyjnej.

Warunkiem zaliczenia określonych czynności do usług w rozumieniu obowiązującej klasyfikacji jest to, że zleceniodawca i zleceniobiorca usług są różnymi jednostkami gospodarczymi. Nie są więc usługami czynności wykonywane przez jednostkę gospodarczą na własne potrzeby, np. remonty maszyn przeprowadzone przez własne brygady remontowe, instalacje własnych produktów u odbiorcy.

Usługi świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności przeznaczone na cele konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej obejmują:
• usługi polegające na naprawach, remontach, i konserwacji sprzętu użytkowanego przez ludność ( pralki, lodówki, magnetowidy, domofony itp.);
• usługi komunikacyjne i transportowe (przejazdy koleją, środkami komunikacji miejskiej, usługi pocztowe itp.);
• usługi mieszkaniowe i niektóre komunalne ( np. wynajem mieszkań, łaźnie miejskie, pielęgnacja kwietników);
• usługi w zakresie oświaty i wychowania oraz kultury i sztuki (np. działalność muzeów, uniwersytetów, szkół, przedszkoli, teatrów, filharmonii, cyrków, dyskotek, chórów, kabaretów);
• usługi w zakresie ochrony zdrowia, turystyki, wypoczynku i sportu (np. leczenie szpitalne i ambulatoryjne, usługi świadczone przez żłobki, opieka nad osobami starszymi, różne dyscypliny sportu, wyciągi narciarskie, usługi hotelarskie, organizowanie wycieczek krajowych i zagranicznych;
• czynności zaspokajające potrzeby ogólnospołeczne, zwłaszcza w zakresie administracji publicznej, obrony narodowej, wymiaru sprawiedliwości, policji, czynności usługowe związane z funkcjonowaniem samorządu lokalnego.
W niektórych krajach zachodnich spotyka się również klasyfikację z punktu widzenia praktyki przedsiębiorstw usługowych, dzieląc usługi na: związane z rzeczą, odnoszące się do osoby i o charakterze komercyjnym.

Usługi związane z rzeczą polegają na naprawach i konserwacji sprzętu, usługi transportowe i z zakresu łączności. Usługi związane z osobą to usługi skierowane bezpośrednio na człowieka np. oświata i wychowanie, opieka społeczna, ochrona zdrowia oraz niektóre usługi rzemieślnicze np. fryzjerstwo, usługi adwokackie, sprzątanie mieszkań. Usługi o charakterze komercyjnym to usługi bankowe, giełdowe, ubezpieczeniowe.