Amortyzacja i umorzenie środków trwałych

Środki trwałe wykorzystywane w przedsiębiorstwie ulegają stopniowemu zużyciu. Kwota o jaką obniża się wartość środków trwałych w trakcie produkcji jest wliczona w koszty wytwarzania konkretnych wyrobów. Dla prawidłowego obliczenia kosztów poniesionych na wytworzenie wyrobu ( i ustalenie ceny sprzedaży pokrywającej faktycznie poniesione koszty) niezbędne jest uwzględnienie wartości zużycia środków trwałych.

Wyrażone w pieniądzu zużycie środków trwałych, wliczane w koszty nosi nazwę amortyzacji. Natomiast zmniejszanie wartości środków trwałych o kwotę wyrażającą ich zużycie nosi nazwę umorzenia. Wartość umorzenia i amortyzacji jest taka sama – powinna ona odzwierciedlać wielkość faktycznego zużycia środka trwałego. W praktyce nie ma jednak możliwości określenia wartościowo rzeczywistego zużycia poszczególnych środków trwałych np. w ciągu miesiąca, roku. Dlatego podmioty gospodarcze mają obowiązek stosowania stawek procentowych amortyzacji określonych przepisami prawa. Wysokość tych stawek jest zróżnicowana, a podstawą tego zróżnicowania jest przypuszczalny okres eksploatacji określonego rodzaju środka trwałego w typowych warunkach.

Poprawne obliczenie amortyzacji środka trwałego polega na tym, aby zakwalifikować go do odpowiedniej grupy, podgrupy i rodzaju, posługując się Klasyfikacją Środków Trwałych. Następnie na podstawie załącznika do ustaw o podatku dochodowym ( od osób fizycznych lub osób prawnych ) zawierającego wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych należy przyporządkować odpowiednią stawkę procentową.

W kosztach przedsiębiorstwa amortyzację oblicza się co miesiąc.

Nasuwa się pytanie: W jakim celu w przedsiębiorstwie oblicza się amortyzację?

Odpowiedź brzmi: Amortyzację oblicza się po to, aby móc wliczyć w koszty działalności przedsiębiorstwa koszty zużycia środków trwałych. Dzięki temu można ustalić cenę wyrobu, która pokryje całkowite koszty poniesione na ich wytworzenie. Jeśli ten warunek jest spełniony, to po sprzedaży wyrobów następuje zwrot kosztów, w tym kosztów zużycia środków trwałych. Odzyskiwane środki pozwalają na gromadzenie funduszy na finansowanie zakupu nowych środków trwałych, a więc na ich odtwarzanie.

Umorzenie środków trwałych jest kumulowane przez cały okres naliczania amortyzacji ( w danym roku jest to ta sama kwota ). Umożliwia to ustalanie wartości bieżącej ( netto ) środka trwałego w każdym momencie. Oblicza się ją pomniejszając wartość początkową środka trwałego o skumulowane umorzenie.
Wartość bieżąca informuje o tym, jaka kwota może być jeszcze zaliczona w koszty z tytułu amortyzacji. Natomiast porównanie wartości bieżącej z wartością początkową informuje o stopniu zużycia majątku trwałego.