Roszczenia z weksla

W dwóch poprzednich postach na temat weksli przedstawiłam podstawową wiedzę na ten temat oraz sposób postępowania w praktyce gospodarczej z udziałem banku. Obecnie pragnę zapoznać czytelników z rodzajami roszczeń z weksla.

W dniu płatności weksla lub w jednym z dwóch następnych dni powszednich weksel powinien być przez jego posiadacza przedstawiony do zapłaty akceptantowi ( trasatowi ), w wypadku weksli ciągnionych, lub wystawcy – w wypadku weksla własnego. Jeżeli zobowiązany do wykupienia weksla odmówił zapłaty , wówczas posiadacz weksla staje się uprawniony do dochodzenia swych roszczeń.

Niekiedy posiadacz weksla może dochodzić swych roszczeń przed terminem płatności, np. wtedy, gdy trasat odmówił akceptacji (przyjęcia) weksla, gdy ogłoszono jego upadłość lub gdy ogłoszono upadłość wystawcy weksla.

Odmowa przyjęcia (akceptacji) lub zapłaty weksla powinna być stwierdzona aktem publicznym w formie protestu. Protest weksla jest urzędowym potwierdzeniem, że weksel nie został przyjęty (zaakceptowany przez trasanta) lub że nastąpiła odmowa jego zapłaty. Protesty weksli sporządzają notariusze.

Protest weksla z powodu odmowy zapłaty powinien nastąpić w ciągu dwóch dni powszednich po dniu płatności. Zachowanie terminu przedstawienia weksla do zapłaty oraz protestu weksla jest niezwykle ważne, gdyż jeżeli posiadacz weksla nie dotrzyma tych terminów, to traci prawo dochodzenia roszczeń w trybie prawa wekslowego wobec indosantów, wystawcy weksla, poręczyciela i innych dłużników wekslowych, z wyjątkiem akceptanta.

Rozróżnia się dwa rodzaje roszczeń z weksla: roszczenie przeciwko głównym dłużnikom, którymi są wystawcy weksla własnego i akceptanci weksla ciągnionego, oraz roszczenie zwrotne, czyli regresowe, powstające w chwili, gdy główny dłużnik nie wykupi weksla. Roszczenie regresowe jest wtedy skierowane przeciwko indosantom, wystawcy weksla trasowanego oraz wszystkim innym dłużnikom wekslowym.

Protest weksla jest bezwzględnym warunkiem zwrotnego poszukiwania, czyli dochodzenia roszczenia regresywnego przeciw wystawcy weksla trasowanego, indosantom i poręczycielom, jeśli wystawca weksla własnego lub akceptant weksla trasowanego nie wykupi weksla. Należy tu podkreślić odpowiedzialność wszystkich indosantów, co oznacza, że każda osoba posiadająca weksel i która w drodze indosu go przekazała, a więc której podpis figuruje na odwrotnej stronie weksla, odpowiada również za zapłatę wobec posiadacza weksla.

Prawo wekslowe stanowi, że wystawcy weksla, akceptanci, indosanci i poręczyciele odpowiadają solidarnie wobec posiadacza weksla. Odpowiedzialność solidarna oznacza, że posiadacz weksla może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom wekslowym bez potrzeby zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.

Posiadacz weksla powinien o nieprzyjęciu lub niezapłaceniu weksla zawiadomić swojego indosanta oraz wystawcę weksla w ciągu czterech dni powszednich od dnia protestu. To kolejne przekazywanie zawiadomień nazywa się notyfikacją.

Powszechne stosowanie weksla w rozliczeniach pieniężnych w gospodarce rynkowej wynika z wielu zalet, jakimi charakteryzuje się weksel jako forma zapłaty. Należą do nich między innymi:
• możliwość przeprowadzania różnych transakcji bez natychmiastowego angażowania własnych środków;
• umożliwienie posiadaczowi weksla zapłaty zobowiązań w drodze indosowania weksla,
• zagwarantowanie zapłaty posiadaczowi weksla przez wszystkie osoby podpisane na wekslu;
• prosty tryb i szybkie tempo postępowania w dochodzeniu należności wekslowych.
Duże znaczenie ma również zamiana weksla na gotówkę przez dyskonto.