W poprzednich postach dużo uwagi poświęciłam podmiotom gospodarczym, lecz nie tym zagadnieniom, co dzieje się wewnątrz nowo powstających firm. A wiemy, że każdy początek jest trudny. Organizacja pracy to podstawa. Tu pomyłek być nie powinno. Istniejący wewnątrz podmiotu gospodarczego podział pracy polega na rozczłonkowaniu całej działalności gospodarczej na wiele odrębnych zadań i czynności. Wyrazem podziału pracy jest tworzenie komórek organizacyjnych.
Komórkę organizacyjną stanowi zespół ludzi i środków kierowany przez jednego zwierzchnika i wykonujący określone zadania. Niekiedy komórką organizacyjną jest jednoosobowe stanowisko pracy, jeżeli jest to stanowisko samodzielne o określonym zakresie działania.
Układ i system wzajemnych powiązań i zależności zachodzących między komórkami organizacyjnymi nazywamy strukturą organizacyjną jednostki gospodarczej. Budowa struktury organizacyjnej zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa, jego wielkości, form organizacyjnych i lokalizacji. Pomimo, że nie ma uniwersalnego wzoru struktury organizacyjnej, który mógłby określić organizację wszystkich przedsiębiorstw, istnieją jednak pewne ogólne zasady tworzenia struktur organizacyjnych.
Struktura organizacyjna powinna być jak najprostsza i przejrzysta, powinna zapewniać najbardziej właściwy podział pracy. Jednocześnie musi uwzględniać takie połączenie zadań i odpowiedzialności, które zapewniałoby najlepszą koordynację działań. Podstawowym warunkiem prawidłowej struktury organizacyjnej jest dokładne ustalenie zadań i zakresu odpowiedzialności wszystkich komórek składających się na określoną strukturę oraz ustalenie powiązań służbowych między tymi komórkami.
Ogólnie przyjętym sposobem przedstawienia struktury organizacyjnej jest schemat organizacyjny, który jest graficznym modelem tej struktury.
Rozróżnia się trzy zasadnicze systemy powiązań komórek organizacyjnych:
• system liniowy,
• system funkcjonalny,
• system sztabowo-liniowy.
System liniowy odznacza się tym, że na czele każdej komórki organizacyjnej stoi tylko jeden kierownik, który kieruje komórką i ponosi odpowiedzialność za jej pracę. Występuje tu wyraźny podział władzy i kompetencji, co stanowi zaletę tego systemu. Wadą jest to, że kierownik zarządzający musi bardzo dobrze znać wszystkie zagadnienia tam występujące. System liniowy może mieć zastosowanie w małych przedsiębiorstwach.
W systemie funkcjonalnym nie ma jednego kierownika, każdy pracownik podlega jednocześnie kilku zwierzchnikom. Konieczna jest tu wąska specjalizacja i duża wiedza fachowa personelu kierowniczego, co jest zaletą tego systemu. Jego zasadniczą wadą są trudności w ustaleniu zakresu kompetencji i odpowiedzialności oraz występujące często rozbieżności decyzji, co spowodowało, że system ten nie znalazł szerszego zastosowania.
System sztabowo-liniowy zachowuje zasadę bezpośredniego podporządkowania jednemu kierownikowi, charakterystyczną dla systemu liniowego. Kierownikowi dodaje się komórki sztabowe (funkcjonalne), których zadaniem jest opracowanie materiałów potrzebnych do podejmowania decyzji. Komórki funkcjonalne zatrudniają specjalistów z określonych dziedzin. Jednak nie mają one prawa wydawania poleceń wykonawczych kierownikom lub pracownikom niższych szczebli. System sztabowo-liniowy, przyjmując z systemu liniowego bezpośrednie podporządkowanie jednemu kierownikowi, wykazują również dodatnie cechy systemu liniowego, jakimi są podział kompetencji i odpowiedzialności. Z systemu funkcjonalnego została przyjęta zasada tworzenia komórek funkcjonalnych złożonych z fachowców o określonych specjalnościach.
System sztabowo-liniowy jest powszechnie stosowany w gospodarce.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz