Rynek pracy w teorii

Rynek pracy jest szczególnym rodzajem rynku, ponieważ przedmiotem wymiany jest wyjątkowy rodzaj towaru, jakim jest praca. Sprzedaż pracy to zdolność do świadczenia pracy. Uczestnikami rynku są z jednej strony pracodawcy, którzy oferują miejsca pracy (zgłaszają popyt na pracę), z drugiej poszukujący pracy (pracobiorcy), którzy oferują swoje zdolności i umiejętności.

Rynek pracy funkcjonuje na podobnej zasadzie jak rynek dóbr i usług konsumpcyjnych. Należy pamiętać, że na rynku pracy to gospodarstwa domowe dostarczają pracę, czyli tworzą podaż pracy, a popyt na pracę zgłaszają przedsiębiorstwa, określające liczbę osób, jaką są skłonne zatrudnić, lub liczbę godzin pracy.

W wyniku podaży pracy i popytu na pracę kształtuje się cena pracy, czyli płaca. W ekonomii bardzo ważne jest rozróżnienie płacy nominalnej od płacy realnej. Płaca nominalna to ilość pieniędzy, jaką pracownik otrzyma w konkretnych jednostkach pieniężnych, np. złotówkach. Płaca realna informuje o ilości produktów (dóbr i usług), które można nabyć za daną płacę nominalną.

Na rynku pracy większe znaczenie mają płace realne, ponieważ informują pracodawców o koszcie zatrudnienia pracownika, a gospodarstwa domowe o ilości dóbr i usług, które będą mogły za nią kupić.

Popytem na pracę nazywamy wielkość zgłaszanego przez pracodawców zapotrzebowania na pracę za określoną płacę. Podażą pracy jest liczba godzin pracy, którą oferują w danym okresie pracownicy za określoną płacę. Wielkość podaży pracy zależy od liczby osób, aktywnych zawodowo w danej gałęzi gospodarki. Mianem ludności aktywnej zawodowo ( lub zasobu siły roboczej danego kraju ) określa się osoby, które chcą i mogą pracować. Potencjał rynku pracy wyznacza współczynnik aktywności zawodowej będący stosunkiem liczby osób aktywnych zawodowo do liczby osób w wieku produkcyjnym w danym kraju, wyrażony w procentach.

Na funkcjonowanie rynku pracy mają wpływ zarówno organizacje reprezentujące interesy pracodawców (zgłaszających popyt na pracę), jak i pracobiorców oferujących podaż pracy. W Polsce i w Europie szczególnie silnie oddziałują pracownicze związki zawodowe. Wywierają one naciski na pracodawców w celu zwiększenia płac oraz na rząd w celu ustalenia płacy minimalnej na poziomie wyższym od ceny rynkowej. Przyczyniają się one w ten sposób do zachwiania równowagi na rynku pracy. Wzrost płacy powoduje obniżenie zgłaszanego przez pracodawców popytu na pracę przy jednoczesnym wzroście liczy osób skłonnych podjąć pracę.

W sytuacji w której ludzie mogący i chcący pracować nie mogą znaleźć zatrudnienia, mamy do czynienia z bezrobociem. Jest tak wtedy, gdy na rynku popyt na pracę jest większy niż podaż pracy (rynek pracodawcy).
Istnieje bezrobocie jawne i ukryte ( nie uwzględniane w oficjalnych statystykach ). Wielkość bezrobocia jest mierzona za pomocą stopy bezrobocia, która oznacza wyrażony procentowo stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo w danym kraju.

Pragnę podkreślić, że nie udało się zmieścić wszystkich rodzajów bezrobocia oraz narzędzi walki z bezrobociem w tym poście, zapraszam do zapoznanie się z następnym.