Model obiegu dochodu i produktu z udziałem rządu

Rola rządu w obiegu dochodów i produktów jest następująca. Rząd powiązany jest ze wszystkimi grupami podmiotów gospodarujących. Z gospodarstw domowych i firm płyną do rządu podatki, czyli przymusowe i bezzwrotne świadczenia pieniężne pobierane na podstawie określonych przepisów prawa.
Otrzmując dochody z podatków, państwo kupuje dobra i usługi publiczne np. drogi, oświetlenie uliczne, szkoły, szpitale i inne instytucje z usług których korzystamy niejako bezpłatnie. Rząd przekazuje także część swoich dochodów na rzecz gospodarstw domowych w postaci wydatków osobowych, takich jak: wynagrodzenie z tytułu wykonywanej pracy np. płace urzędników państwowych, lekarzy, nauczycieli i wydatków transferowych (emerytury, renty chorobowe, zasiłki dla bezrobotnych, zapomogi dla biednych. Wydatki transferowe dotyczą również subwencji (bezzwrotnych pożyczek) udzielanych budżetom lokalnym, przedsiębiorstwom państwowym (np. PKP), lub komunalnym (np. komunikacji miejskiej oraz prywatnym firmom. Celem subwencji jest dofinansowanie niektórych rodzajów produkcji, zwiększenie zdolności eksportowych, ochrona miejsc pracy, poprawa sytuacji gospodarczej.
Wydatki realne rządu dotyczą ponadto zakupu lekarstw dla szpitali, ławek dla szkół, samochodów dla policji itd..
Wielkość i struktura wydatków budżetowych państwa są związane z zakresem i kierunkami jego działalności. Reasumując, wydatki budżetowe państwa można podzielić na takie, które są związane z funkcją obronną i zapewnieniem bezpieczeństwa obywateli (obrona narodowa, wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo publiczne), związane z realizacją celów społecznych (oświata, kultura, ochrona zdrowia, opieka społeczna), oraz wynikające z realizacji funkcji interwencyjnych w gospodarce (dotacje do finansowania zadań gospodarczych, subwencje).
Prosty model obiegu dochodu i produktu wraz z modelem z udziałem rządu stanowi w ekonomii model obiegu okrężnego.